گزارشي از وضعيت اسفناک حقوق بشر در افغانستان

در اين گزارش که وضعيت افغانستان در سال 2023 را بررسي کرده‌، آمده‌ است: «در افغانستان بي‌اعتنايي گسترده به حاکميت قانون و مصونيت رسمي براي کساني وجود دارد که مسئول نقض حقوق بشر هستند. بنا بر گزارش‌ها، طالبان و داعش خرسان در طول سال گذشته به استخدام کودکان پرداختند و از کودک‌سربازان کمتر از 12 سال استفاده کردند.» در گزارش وزارت خارجه آمريکا همچنين آمده‌ است که گروه‌هاي مسلح در افغانستان، شهروندان خارجي، کارکنان سازمان‌هاي پزشکي غيردولتي و غيرنظاميان را تهديد کرده‌اند، به آن‌ها دستبرد زده‌اند و مواردي از ربودن و حمله به اين افراد گزارش شده است. همچنين طالبان شماري از کارمندان دولت پيشين افغانستان را به قتل رسانده‌اند. در اين گزارش در مورد ارقام و شمار افراد کشته و يا بازداشت شده به دست طالبان اشاره‌اي نشده‌ است. در گزارش سالانه وزارت خارجه آمريکا تصريح شده‌ است که با وجود ادعاي طالبان در زمينه تجديدنظر در قوانين آموزش و پرورش که در دولت پيشين افغانستان تصويب شده بودند، اين قوانين کنار گذاشته شده و محدوديت‌هاي وضع شده عليه آموزش زنان و دختران، تغيير نکرده است.

براساس اين گزارش، قتل، آزار جسمي شديد، بازداشت‌هاي ناعادلانه و آدم‌ربايي، ناپديد شدن افراد، دخالت خودسرانه يا غيرقانوني طالبان در حريم خصوصي، مجازات اعضاي خانواده براي تخلفات احتمالي يکي از بستگان و آزارهاي فيزيکي افراد از جمله مواردي است که در سال 2023 در افغانستان اتفاق افتادند. اين گزارش با اشاره به تحقيق انجام شده توسط هيئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (يوناما) گفت حدود 800 مورد نقض حقوق بشر عليه نظاميان و کارکنان دولت پيشين افغانستان در سال 2023 به ثبت رسيده‌است. در بخش ديگري از گزارش سالانه وزارت خارجه آمريکا در مورد وضعيت حقوق بشر در افغانستان در سال 2023 آمده‌ است که اقليت‌هاي قومي و مذهبي هزاره، سيک، شيعه، سلفي، احمدي، هندو و مسيحي در افغانستان، به صورت گسترده هدف حمله قرار گرفته‌اند.

حمله به اقليت‌هاي قومي و مذهبي به ويژه حمله به شيعيان و سيک‌ها از سال 2014 و با شکل‌گيري داعش خراسان آغاز شد و با سلطه طالبان بر افغانستان نيز ادامه يافت. طالبان با ادعاي سرکوب داعش خراسان مي‌گويند جلو حمله به اقليت‌هاي مذهبي را گرفته‌اند، اما گزارش‌هاي منتشر شده توسط يوناما و يافته‌هاي گزارش ساليانه وزارت خارجه آمريکا خلاف ادعاي طالبان را نشان مي‌دهد.

مجازات دسته‌جمعي مردم در مناطق تحت نفوذ جبهه مقاومت ملي

گزارش وزارت خارجه آمريکا همچنين به مجازات، بازداشت، شکنجه و قتل گسترده افراد در مناطق تحت نفوذ جبهه مقاومت ملي افغانستان پرداخته‌است. در اين گزارش آمده‌است: «گزارش‌هاي موثقي وجود دارد مبني بر اينکه نيروي امنيتي طالبان به صورت خودسرانه غيرنظاميان را در استان‌هاي پنجشير و بغلان به قتل رسانده‌اند که گفته مي‌شود به عنوان مجازات دسته‌جمعي عليه جوامعي است که جبهه مقاومت ملي در ميان آن‌ها فعال است.» گزارش همچنين مي‌افزايد که افراد زيادي به اتهام عضويت در جبهه مقاومت ملي افغانستان به دست طالبان بازداشت و زنداني شده‌اند، در حالي که بيشتر اين افراد از نظاميان دولت پيشين‌اند و ارتباطي با گروه‌هاي مخالف طالبان از جمله جبهه مقاومت ملي ندارند. در اين گزارش به عنوان نمونه از دو نفر به نام‌هاي پهلوان ياسين و فريد از ساکنان شهرستان خوست استان بغلان ياد شده‌ است که طالبان در 12 ژانويه 2023 به خانه‌هاي آنان هجوم بردند و پس از بازداشت به اتهام عضويت در جبهه مقاومت ملي، آنان را به ضرب گلوله کشتند.

وزارت خارجه ايالات متحده همچنين با اشاره به ناپديدسازي نظاميان پيشين توسط طالبان نوشت که عاليه عزيزي، مدير زندان هرات در دولت پيشين افغانستان چند ماه بعد از فروپاشي دولت جمهوري ناپديد شده و تلاش‌ها براي يافتن او بي‌نتيجه مانده‌ است. طالبان هيچ پاسخ روشني به خانواده و بستگان عاليه عزيزي نداده‌اند. بخشي از گزارش ساليانه وزارت خارجه آمريکا از وضعيت حقوق بشر در افغانستان، به شکنجه و آزارهاي بدني زندانيان در زندان‌هاي طالبان اختصاص يافته و در آن آمده‌ است که در سال 2023، دست‌کم 466 مورد معتبر از آزار جسمي و ساير اشکال بدرفتاري در زندان‌ها مستند شده‌ است.

همچنين 18 نفر ديگر در سال گذشته ميلادي در زندان‌هاي طالبان جان باخته‌اند. در بسياري از موارد بستگان زندانيان از اعمال انواع شکنجه، دسترسي نداشتن به دارو، غذاي ناکافي و توهين و تحقير زندانيان توسط طالبان گزارش مي‌دهند. بيشتر مواردي که زندانيان در نتيجه شکنجه و آزار دچار آسيب‌هاي جدي شده و جان باخته‌اند مربوط به زندان‌هاي اداره اطلاعات طالبان است.

سوء‌استفاده جنسي از کودکان در ميان فرماندهان طالبان

گزارش ساليانه وزارت خارجه آمريکا در مورد وضعيت حقوق بشر در افغانستان، به وجود «سوء‌استفاده جنسي از کودکان» در ميان فرماندهان طالبان نيز پرداخته‌است. در گزارش آمده‌ است که برخي فرماندهان طالبان پسران نوجوان را براي سوءاستفاده جنسي و تحت عنوان محافظ استخدام مي‌کنند. براساس اين گزارش، دو فرمانده طالبان در بدخشان، در سپتامبر 2023 در يک مراسم عروسي، بر سر تجاوز به نوجوان پسري با هم درگير شدند. درگيري بر سر اين پسربچه منجر به کشته شدن دو نفر و مجروح شدن چهار تن ديگر شد. فرماندار طالبان در شهرستان شهدا استان بدخشان، اين پسر زير سن قانوني را به عنوان محافظ خود گماشته بود که باعث واکنش يک فرمانده ديگر طالبان شد و به درگيري ميان دو طرف انجاميد.

گزارش ساليانه وزارت خارجه آمريکا در مورد وضعيت حقوق بشر در افغانستان، به محروميت زنان و دختران از حق تحصيل و اشتغال، سرکوب منتقدان و مخالفان طالبان، ممنوعيت فعاليت احزاب سياسي، محدوديت برگزاري تجمع‌ها و ممنوعيت برگزاري تظاهرات، افزايش محدوديت بر کار و فعاليت زنان و همچنين افزايش ازدواج کودکان دختر به دليل مقررات وضع شده از سوي طالبان نيز با جزئيات پرداخته‌ است.

يافته‌هاي اين گزارش نشان مي‌دهد که وضعيت حقوق بشر در افغانستان نسبت به سال نخست سلطه طالبان بدتر شده‌است و در اين مدت هيچ يک از فرامين و محدوديت‌هاي وضع شده عليه زنان لغو نشده‌ است.