چالش بزرگ ترکيه در سوريه

در اين ميان، مقامات دولت ترکيه نيز يک بار ديگر اين واقعيت را دريافتند که برخلاف ادعاهاي رسانه‌اي و تبليغاتي، همه چيز به نفع آنکارا پيش نرفته و تشکيلات برآمده از دل هيات التحرير الشام يا دولت انتقالي، موقعيتي سست و شکننده دارد.

حالا به وضوح مي‌توان مشاهده کرد که دولت اردوغان در شرايطي قرار گرفته که نه مي‌خواهد در برابر رژيم صهيونيستي موضع قاطعانه بگيرد، نه مي‌تواند نسبت به سرنوشت جولاني و همقطاران او بي‌اعتنايي کند.

اغلب روزنامه‌هاي چاپ آنکارا، در عکس و تيتر صفحه نخست، اهميت رويدادهاي سوريه براي مقامات ترکيه را به نمايش گذاشتند و با توجه به اين که اکثر جرايد ترکيه حالا در اختيار گروه‌هاي وابسته به حزب حاکم است، گنجاندن عکس اردوغان در کنار جولاني يا احمد الشرع و اعلام مکرر ادامه حمايت رئيس جمهور ترکيه از سوريه، به دغدغه اصلي تبديل شد.

مرور روزنامه‌هاي چاپ آنکارا نشان مي‌دهد که تحولات سياسي سوريه براي دولت اردوغان، عملاً به يک اولويت حياتي و استراتژيک تبديل شده است.

روزنامه قرار نزديک به خط فکري عبدالله گل و داود اوغلو، فارغ از آن که شرايط به نفع اردوغان است يا نه، به درستي به اين موضوع اشاره کرده که سوريه، هنوز هم مانند انبار باروت است و کوچکترين جرقه و رويداد جديد، مي‌تواند اين کشور را بي‌ثبات کند.

توجه ويژه رژيم صهيونيستي به مساله دروزي‌ها و استفاده ابزاري از اين موضوع، بسياري از تحليلگران و روزنامه‌هاي ترکيه را به اين جمعبندي رسانده که هدف اصلي، اين است که سوريه به چند واحد مجزا تجزيه شود و بخش کردنشين شمال سوريه نيز تبديل به ساختاري مانند اقليم کردستان عراق شود.

روزنامه آيدنلک، تنها روزنامه‌اي است که در اين مورد، آشکارا از واژه «کردستان» استفاده کرده و بر اين باور است که حالا موقعيت حساسي براي حمايت رژيم صهيونيستي از نهادهاي اقماري پ.ک.ک به وجود آمده است.

رجب طيب اردوغان رئيس جمهور ترکيه و رهبر حزب حاکم و همچنين هاکان فيدان وزير امور خارجه ترکيه، به کردهاي شمال سوريه هشدار داده و از آنها خواستند به دنبال سوء استفاده از وضعيت کنوني سوريه نباشند.

در همين حال، نديم شنر از تحليلگران نزديک به دولت نيز، تير انتقادات خود را به سمت عبدالله اوجالان رهبر زنداني پ.ک.ک گرفته و از او خواسته، به طور آشکار عليه اسرائيل موضع‌گيري کند و به «قسد» يا نيروهاي سوريه دموکراتيک فرمان دهد که از نزديک شدن به نتانياهو خودداري کنند.

روزنامه يني برليک از جرايد نزديک به سرويس اطلاعاتي ميت، نقش ابراهيم کالن رئيس ميت و هاکان فيدان وزير امور خارجه را براي اعلام آتش بس در سوريه برجسته کرده و از اين موضوع گزارش داده که پايان حملات رژيم صهيونيستي به سوريه، حاصل فعاليت ديپلماتيک چند ساعته اين دو مقام سياسي - امنيتي ترکيه بوده است.

در همين حال، احمد الشرع رئيس دولت انتقالي سوريه نيز از تلاش‌هاي کالن و فيدان قدرداني کرده و گفته است: «آنها بودند که ما را از اين وضعيت نجات دادند. ما ترسي از جنگ و درگيري نداريم ولي نمي‌خواهيم تنش ادامه پيدا کند. در عين حال از وجب به وجب خاک سوريه دفاع مي‌کنيم».

الشرع در حالي اين اظهارات را بيان کرده که نيروهاي تحت امر او سويدا را ترک کرده‌اند و در نتيجه، دست کم در شرايط فعلي، به نفع دروزي‌ها و صهيونيست‌ها است.

قرار است ترکيه حمله کند؟

انتشار توضيحاتي از سخنگوي وزارت دفاع ترکيه در رسانه‌ها، نشان داد که دولت اردوغان درباره وضعيت سوريه ملاحظاتي دارد و ظاهراً نمي‌تواند به طور آشکار، رژيم صهيونيستي را تهديد کند. اما در عين حال، به منظور پاسخ دادن به افکار عمومي ترکيه و هواداران حزب حاکم، به شکلي محافظه کارانه درباره اين موضوع صحبت مي‌کند.

درياسالار زکي آکتورک سخنگوي وزارت دفاع ملي ترکيه گفته است: اگر سوريه از ما کمک نظامي بخواهد، دريغ نخواهيم کردم.

احمد خاقان سردبير روزنامه حريت و از نويسندگان معتمد نهاد رياست جمهوري ترکيه درباره موضع‌گيري اين مقام نظامي ترکيه گفته است: «درياسالار گفت که در صورت درخواست، تمام حمايت‌هاي لازم را براي تقويت ظرفيت دفاعي سوريه و حمايت از مبارزه آن با تروريسم ارائه خواهيم داد. برداشت من از اظهارات سخنگوي وزارت دفاع اين است: حفظ ثبات و امنيت سوريه، خط قرمز ترکيه است. اين سخنان، موضعي جدي در برابر تلاش‌هاي اسرائيل براي ايجاد ناآرامي‌هاي داخلي را درک مي‌کنم. چرا که اسرائيل، دائماً خصومت خود را نشان مي‌دهد، دمشق را بمباران مي‌کند و سعي در ايجاد هرج و مرج دارد».

بسياري از جرايد نزديک به اردوغان، اعلام کردند که ظرفيت دفاعي ترکيه، مي‌تواند اسرائيل را سرجايش بنشاند و در صورت لزوم، بايد وارد جنگ شد. اما اين موضوع، دو دسته از تحليلگران را در ميزگردهاي زنده شبکه‌هاي تلويزيوني TGRT در برابر هم قرار داد.

به عنوان مثال، جم کوچوک از طرفداران دوآتشه اردوغان در ميزگرد شبکه تلويزيوني گفت: «اسرائيل با هدف بي‌ثبات کردن منطقه، از دروزي‌هاي سوريه به عنوان بهانه‌اي براي بمباران دمشق استفاده کرد. ما بايد نيروهايمان را به حمص و ديگر مناطق سوريه اعزام کنيم. اما بارش يارکاداش با او تنش لفظي پيدا کرد و گفت: چرا جان سربازان ما فداي احمد الشرع شود؟ ما حاضريم براي امنيت کشورمان بجنگيم ولي حفظ جان الشرع، موضوعي نيست که براي آن، خون سرباز ما ريخته شود. نيروهاي مسلح ترکيه نبايد با اسرائيل مقابله کنند. مگر اينکه آنها به سرزمين مادري ما بيايند و حمله آشکاري را آغاز کنند. من براي وطنم حاضرم بجنگم ولي براي الشرع هرگز».

کوچوک نيز در پاسخ گفت: «ولي من خواهم جنگيد. نبايد اجازه دهيم پ.ک.ک در سوريه دولت تشکيل دهد».

کردها کجاي بازي هستند؟

حملات رژيم صهيونيستي به سوريه و اقدامات خشن افراطي‌هاي تحت امر دمشق در سويدا، يک بار ديگر توجه تحليلگران ترکيه را به سوي موضوع نهادهاي اقماري پ.ک.ک جلب کرد.

عبدالقادر سلوي از تحليلگران معتمد اردوغان درباره اين موضوع مي‌گويد: «اسرائيل مي‌خواهد سوريه را به چهار قسمت تجزيه کند. يک دولت دروزي به مرکزيت سويدا در جنوب، يک دولت نصيري در لاذقيه و طرطوس، يک دولت کُردي تحت امر پ.ک.ک در شمال و يک جمهوري عربي در دمشق. بنابراين، هدف ايجاد يک سوريه بي‌ثبات و تقسيم‌شده بر اساس خطوط قومي و فرقه‌اي است. اما اين طرح چيز جديدي نيست. قطعاً بي‌ثباتي سوريه، براي ترکيه نيز مضر خواهد بود. اگر چه حتي ترامپ هم در موضع‌گيري در برابر نتانياهو ناتوان است. اما او بارها گفته، کليد سوريه در دستان ترکيه است. اين چيزي است که اسرائيل را بيش از همه نگران مي‌کند. نتانياهو از نفوذ ترکيه بر سوريه نگران است. اگر مظلوم عبدي به تعهد خود عمل نکند و نيروهاي قسد سلاح بر زمين نگذارند، ترکيه طرح‌هاي آلترناتيو را روي ميز خواهد گذاشت. بنابراين اجازه تجزيه سوريه داده نخواهد شد و قسد نيز قلمرويي نخواهد داشت. ترکيه مصمم است تماميت ارضي و ثبات سوريه را تضمين کند و انتظار مي‌رود که آمريکا ابتکار عمل را به دست بگيرد».

اوزاي شنر از نويسندگان روزنامه مليت نيز در مصاحبه با شبکه تلويزيوني سي.ان.ان ترک گفت: «ترکيه و اسرائيل امسال وارد جنگ نخواهند شد. اما شايد سال آينده يا 10 سال آينده بجنگيم. چرا که آمار جمعيتي فعلي اسرائيل و پيش‌بيني‌هاي جمعيتي نشان مي‌دهد که افراد ارتدکس افراطي که از واقعيت جدا هستند، در تل‌آويو به قدرت خواهند رسيد. سه حزب ارتدکس افراطي امروز شرکاي کوچک‌تر ائتلاف هستند، اما تا سال 2050، بيش از يک سوم جمعيت را يهوديان ارتدکس افراطي تشکيل خواهند داد. تقريباً 13 درصد آرايي که امروز آنها دارند نشان مي‌دهد که ارتدکس‌هاي افراطي، که سياست‌هاي اسرائيل را تعيين مي‌کنند، در آينده حاکم مطلق خواهند بود. آنکارا مي‌داند که اسرائيل در تلاش است تا کريدور داوود را براي رسيدن به فرات باز کند و بر اين اساس اقدامات احتياطي را انجام مي‌دهد».

مواضع تند تحليلگران ترکيه در رسانه‌ها در شرايطي بيان شده که مقامات دولتي از جمله هاکان فيدان، بيشتر به دنبال تلاش براي استفاده از ابزراهاي ديپلماتيک هستند و از اتخاذ مواضع تهديدگرانه در برابر صهيونيست‌ها پرهيز دارند. در نتيجه حفظ همزمان ملاحظات ديپلماتيک و چند و چون پاسخ دادن به افکار عمومي در داخل، عملاً براي دولت به چالشي جدي تبديل شده است.

منبع: تسنيم