اظهار نظر 0

روزنامه به دیدگاه شما نیازمند است،از نظراتتون روی موضوعات پیشوازی خواهیم کرد.

  • برگزیده خوانندگان
  • همه
مرتب کردن بر اساس : قدیمی تر

پشت‌پرده سود خيره کننده بانک‌ها در بهار 1404

صورت‌هاي مالي سه‌ماهه منتهي به خرداد 1404 براي نهادهاي بانکي، پُر از ارقام مثبت است: رشد سه‌برابري سود خالص نسبت به سال قبل، کاهش زيان انباشته در برخي بانک‌ها و افزايش درآمدهاي عملياتي.

پشت‌پرده سود خيره کننده بانک‌ها در بهار 1404

اما سؤال اينجاست: منشأ اين سودها چيست؟

در شرايطي که ناترازي مالي، مطالبات مشکوکالوصول و نرخ سود بالا همچنان بانکها را تهديد ميکند، کارشناسان اقتصادي معتقدند نميتوان به اين گزارشها اعتماد کرد.

 

رشد سود؛ اما از کانال اوراق بدهي، نه از توليد اعتبار

در اغلب بانکهاي بزرگ، سود اصلي از محل سود اوراق بدهي دولتي حاصل شده است.

اين اوراق که با نرخهايي تا 27 درصد در بازار سرمايه معامله ميشوند، منبعي بدون ريسک براي سودآوري شدهاند.

از سوي ديگر، سهم تسهيلاتدهي در سبد درآمدي بانکها کاهش يافته، چرا که بسياري از بانکها ترجيح ميدهند بهجاي پذيرش ريسک اعتباري مشتريان، اوراق دولتي تضمينشده را نگه دارند.

اين يعني بانکها در حال فاصلهگرفتن از نقش توسعهاي خود هستند.

 

سودهاي دفتري با نرخ تسعير ساختگي

بررسي دقيقتر صورتهاي مالي نشان ميدهد که برخي بانکها با استفاده از افزايش نرخ تسعير ارز در پايان دوره مالي (مثلاً از 37 هزار تومان به 45 هزار تومان) داراييهاي ارزي خود را «ارزشگذاري مجدد» کردهاند.

اين کار سود قابل توجهي روي کاغذ ايجاد ميکند، بدون اينکه حتي يک دلار جابهجا شده باشد. اين سودها:

* قابل نقد شدن نيستند؛

* بهطور کامل مشروط به ادامه تورم و رشد نرخ ارز هستند؛

* در صورت بازگشت دلار، به سرعت تبخير ميشوند؛

در واقع، اين سودها يک «پديده تورمزده» هستند، نه نتيجه عملکرد واقعي.

 

درآمدهاي غيرعملياتي و فروش داراييهاي راکد

برخي بانکها براي بهبود صورتهاي مالي، اقدام به فروش املاک مازاد يا شرکتهاي غيربانکي زيرمجموعه کردهاند.

در حالي که بر اساس مقررات بانک مرکزي، بانکها بايد سالها پيش اين داراييها را واگذار ميکردند، اکنون آنها را بهعنوان ابزاري براي افزايش سود در يک فصل خاص استفاده کردهاند.

اما اين نوع سود:

* يکبار مصرف است؛

* تکرارپذير نيست؛

* ممکن است به قيمت واگذاري زير ارزش واقعي داراييها تمام شود.

سود گزارششده؛ اما با انبوهي از ريسکهاي پنهان

در اغلب گزارشها، مطالبات غيرجاري و مشکوکالوصول يا کتمان شدهاند يا بهدرستي ذخيرهگيري نشدهاند.

اين موضوع در بانکهايي که قبلاً زيان انباشته بالا داشتند (مانند بانکهاي دولتي يا بانکهاي ادغامي) بهشدت نگرانکننده است.

ريسکهاي اصلي پنهانشده در صورتهاي مالي بانکها:

* نسبت کفايت سرمايه زير استاندارد (در برخي موارد زير 4 درصد)؛

* ناترازي منابع و مصارف با تمرکز در سپردههاي کوتاهمدت؛

* بدهي بالا به بانک مرکزي و بازار بينبانکي

* سودهاي تسعيرشده در مقابل داراييهاي غيرنقدشونده

چرا اين سودسازي خطرناک است؟

نظام بانکي بايد محور رشد اقتصادي باشد، اما وقتي سود آن:

* نه از توليد اعتبار، بلکه از تغيير ارزش اوراق يا ارز؛

* نه از تسهيلاتدهي واقعي، بلکه از بازيهاي حسابداري؛

* و نه از مديريت بهينه منابع، بلکه از فروش اموال مازاد حاصل شود؛

ديگر نميتوان آن را «نظام بانکي سالم» دانست.

اين وضعيت منجر به:

* مخدوش شدن ديد فعالان بازار سرمايه

* اختلال در سياستگذاري کلان پولي

* ايجاد حباب رواني در قيمت سهام بانکي

* انحراف منابع از تأمين مالي توليد ميشود.

 

راهکار اصلاح وضع موجود بانکها

صادق محبي، کارشناس بازار سرمايه در  گفتوگو با خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس در پاسخ به اين سوال که آيا صورتهاي مالي بانکها بهبود يافتهاند يا فقط آرايش شدهاند؟، گفت: در بسياري موارد فقط آرايش شدهاند. مگر آنکه بانک، واقعاً سبد تسهيلاتاش را اصلاح کرده باشد. در غير اينصورت، اين سودها بيشتر ناشي از تورم و بازيهاي ترازنامهاي هستند.

اين کارشناس بازار سرمايه درباره واقعي بودن سودهاي ارزي تصريح کرد: اگر نرخ ارز تغيير نکند يا دولت مداخله کند، اين سودها عملاً بياثر ميشوند. بانکها دارايي ارزي را نگه داشتهاند، اما به ريال، سود تسعيرشده را شناسايي ميکنند.

وي با اشاره به راهکار اصلاح وضع موجود، ادامه داد: شفافيت در تفکيک سود عملياتي از غيرعملياتي، افشاي کامل مطالبات معوق، و پايش دقيق نسبتهاي مالي. بانک مرکزي بايد نقش قويتري در کنترل حسابسازي داشته باشد.

 

تصويري زيبا، اما از درون نگرانکننده

سودهاي خيرهکننده بانکها در صورتهاي مالي 1404، بيش از آنکه نويد بهبود عملکرد باشند، زنگ خطري براي ساختار حسابداري و مديريت ريسک در نظام بانکياند.

تا زماني که:

* سود از محل وامدهي واقعي حاصل نشود؛

* ذخيرهگيري واقعي مطالبات انجام نشود؛

* سودهاي تسعيرشده به جاي سود نقدي گزارش شوند؛

نميتوان به صورتهاي مالي بانکها اعتماد کامل داشت.

در چنين شرايطي مي توان گفت پول هست، اما روي کاغذ؛ و اين، براي يک اقتصاد تورمزده، خطرناکتر از زيان است.

 

اطلاعاتی برای نمایش وجود ندارد.