پايان ماجراجويي آمريکا در آفريقا

روزنامه واشنگتن‌پست گزارش داد آمريکا با يک عقب‌نشيني استراتژيک در آفريقا مواجه است و شواهد حکايت از آن دارد که واشنگتن بايد قيد نفوذ خود در اين منطقه را بزند. آمريکا اخيراً به درخواست نيجر براي خارج‌کردن نيروهاي آمريکايي از اين کشور آفريقايي پاسخ مثبت داد. درعين‌حال، چاد هم به‌عنوان يک کشور آفريقايي مهم ديگر، خواستار توقف عمليات‌هاي آمريکا در پايگاهي مشترک با فرانسه شده است.

به گزارش اين روزنامه، خروج احتمالي آمريکا از چاد مي‌تواند نمايانگر چالشي گسترده‌تر باشد که ارتش‌هاي غربي در منطقه ساحل با آن مواجه هستند، منطقه‌اي که لبريز از بي‌ثباتي‌هاي سياسي است و تحولات عمده‌اي را به خود ديده است. چاد در آستانه انتخابات است و واشنگتن‌پست مدعي است درخواست از نظاميان آمريکا براي خروج از اين کشور ممکن است راهکار دولت موقت چاد براي تحکيم حق حاکميت باشد.

وضعيت آمريکا در نيجر هم قابل‌توجه است. پس از کودتاي اين کشور، حاکمان جديد نيجر به‌سرعت گام‌هايي براي قطع روابط نظامي با کشورهاي غربي، به‌ويژه فرانسه برداشته و به کشورهايي مانند چين و روسيه نزديک‌تر شدند. هنگامي که شوراي نظامي حاکم بر نيجر حضور آمريکا را «غيرقانوني» اعلام کرد و عمليات‌هاي پنتاگون در اين کشور را مورد انتقاد قرار داد، پيدا بود که فصل حضور نظامي آمريکا در نيجر به پايان رسيده است. کمي بعد، نيروهاي نظامي روسيه وارد نيجر شده و وظيفه آموزش نيروهاي اين کشور را بر عهده گرفتند.

به گزارش واشنگتن‌پست، اين تحولات زنگ خطرها را در کشورهاي غربي به صدا درآورده و منافع آن‌ها را تهديد کرده است. سرمايه‌گذاري‌هاي گسترده ايالات متحده در آفريقا با خطر مواجه شده است، از جمله پايگاه هوايي 110 ميليون‌دلاري که آمريکا در نيجر تاسيس کرده و حالا وضعيت بلاتکليفي دارد.

«اولف لسينگ» مدير يک انديشکده آلماني با بيان اينکه اين تحولات ضربه بزرگي به برنامه‌هاي غرب در منطقه ساحل و ليبي وارد مي‌کند، گفت: «ممکن است با خارج‌شدن آمريکا، درها به روي گسترش نفوذ کشورهايي مانند روسيه و ايران در ساحل باز شود.»

به گزارش واشنگتن‌پست، عامل ديگري که به پيچيدگي ماجرا مي‌افزايد اين است که چين هم گام‌هاي استراتژيکي در نيجر برداشته است، از جمله قرارداد مالي بزرگ يک شرکت نفتي دولتي چين با نيجر. اين قرارداد نه‌تنها بودجه گزافي را براي دولت نيجر فراهم مي‌کند، بلکه جايگاه چين را نيز در اين منطقه تقويت مي‌کند.

علاوه بر اين، روزنامه آمريکايي اذعان کرد که افکار عمومي در نيجر هم با روسيه و چين همراه‌تر است تا آمريکا. شهروندان نيجر حمايت روسيه و چين را به ادامه دخالت فرانسه و آمريکا ترجيح دهند.

علاوه بر اين، نظرسنجي اخير موسسه گالوپ حاکي از آن است که محبوبيت روسيه و چين در منطقه ساحل افزايش يافته و حمايت از نفوذ آمريکا کمتر شده است. به گزارش واشنگتن‌پست، اين منطقه در گذشته به ايالات متحده به‌عنوان يک شريک کليدي نگاه مي‌کرد که مقاصد استعماري دولت‌هاي اروپايي را در سر ندارد؛ اما واشنگتن با ديپلماسي ناکارآمد و نگاه از بالابه‌پايين خود، اين تصوير را مخدوش کرد.

به گزارش اين رسانه آمريکايي، آفريقا به ميدان نبرد ژئوپليتيک قدرت‌هاي جهاني بدل شده و کشورهاي غربي که در تشخيص کاهش تدريجي نفوذ خود در منطقه ساحل ناکام بودند، حالا شاهد ازدست‌دادن موقعيت خود هستند. واشنگتن‌پست همچنين به گزارش‌هاي مشابه رسانه‌هاي غربي مانند «لوموند» و «وال‌استريت ژورنال» اشاره کرد که آن‌ها نيز از اقدامات اشتباه آمريکا و اروپا در ساحل پرداخته‌اند.

تحولات اخير در نيجر و چاد نشان از اين دارد که دوره آمريکا در آفريقا به سر آمده است. اين عقب‌نشيني نه‌تنها به معناي کاهش حضور نظامي، بلکه نشانه يک تغيير قابل‌توجه در مناسبات ژئوپليتيک است. روسيه و چين عزم خود را جزم کرده‌اند تا با بهره‌گيري از خلأ قدرتي که با خروج آمريکا از اين منطقه ايجاد مي‌شود، حضور خود را در آنجا پررنگ کنند؛ امري که چالش‌هاي بزرگي را متوجه سياست خارجه آمريکا خواهد کرد.