يادی از شاعران سفر کرده تبريز

خوندل

مرحوم حاج حيدر شبگرد متخلص و معروف به خوندل به سال 1304 هجري شمسي در محلة اهراب تبريز متولد شد. از نوجواني با مجالس عزاداري اباعبدالله الحسين (عليه‌السلام) آشنا شد و در سلک محبّان آن امام همام درآمد. ذوق شعري او از رهگذر حضور در مجالس حسيني و استماع اشعار شاعران آييني آذربايجان در اين مجالس جوانه زد.

تحصيلات علمي او در مکتب‌خانه‌هاي قديم بود اما در کنار کسب و کار به صورت جدي به سرودن شعر پرداخت. زمينة خلاقيت او شعر آييني بود و تمام اشعار او دربارة مدح و رثاي خاندان نبوت و امامت و واقعة عظيم عاشورا و اتفاقاتي است که در پيوند با اين واقعه رخ داده است.

وي پس از سکونت در محلة ليل‌آباد تبريز در هيئت حسينية سعدي زمان (مرحوم سيدرضا حسيني، شاعر نامي آييني آذربايجان) به صورت مستمر فعاليت داشت. حضور در اين هيئت و مؤانست با شعراي نامي در شکوفايي ذوق جوشان او تاثير داشت. آن مرحوم در جلسات ادبي سازمان تبليغات اسلامي شرکت مي‌کرد و در جلسات سالانة کنگرة شعر محرّم نيز اغلب از مدعوين بود و اشعار زيباي خود را قرائت مي‌کرد.

خوندل، شاعري متدين، متقي و خوش خلق، فروتن و مورد احترام شعرا و مداحان بود. اشعار خوندل از ويژگي شور و حال معنوي برخوردار است و برخي اشعار او، از جمله شعري که دربارة حضرت علي‌اکبر عليه‌السلام سروده، معروف است.

وي در سال 1379 مجموعه‌اي از اشعار خود را به اصرار دوستان و علاقمندان منتشر کرد و در سال 1383 شمسي به جوار رحمت حق شتافت. مزار او در گورستان امامية تبريز است.

سعادتدور شهادت بير حيات جاودان اوسته...

(در احوالات حضرت علي اکبر (عليه‌السلام))

عزيز فاطمه، آرام جانين تاپدي جان اوسته

او حاليله که جان تسليم ائدر اول نوجوان اوسته

گؤروب قان دجله‌سينده غرق اولوب گلبرگ مقهوري

سولوب رنگي، دولوب قانيله چشم مست و مخموري

بويوردي؛ اي علي، اي قلبيمون بندي، گؤزوم نوري

بو سنسن قان آخور يا گُل دوشوب آب روان اوسته؟

گؤزوم گؤرمور، گؤزون آچ گؤر مني بو داد و شيونله

اوغول بير عمردور روحيم منيم الفت دوتوب سنله

ديله گل اي منيم شيرين ديليم، بيرده دانيش منله

آتان بير عمرِ شيرين قويدي بو شيرين زبان اوسته

آخوب قانون، سولوب رنگون سوسوزدان، ضعف حالتدن

آچوب گل پيکرونده ياره‌لر قاندان جراحتدن

نه گلشندور، بهاريله خزاندان وار علامتدن

گؤروب کيم نوبهارين جلوه سين فصل خزان اوسته؟

بو بير ياره که قلبوندن ووروب بو لشکر اعدا

منيمده قلبيمين بندين قيروب اي قلبيمه يارا

اودور قانون کيمي خون دليم گؤزدن آخور گويا

تؤکولسون تا منيمده قلبيمين قاني بو قان اوسته

باخاندا قلبيوه آنلار بو سرّي هر دلِ آگاه

اوغول اللّهه دينه خصم اولوب بو فرقه‌ي گمراه

مگر هر قلب مؤمنده، سينيق دلده دگيل الله؟

ندور بو زخم کاري بس مکان لامکان اوسته؟

علي، اي جمله‌ي خوبان عالم حسنووه بنده

شهادت خلعتي بو قامت زيبايه زيبنده

غم ائتمه بو اؤلوملر روح اسلامي ائدر زنده

سعادتدور شهادت بير حيات جاودان اوسته

علي، بو نازنين جسموندي بو حاله سالوب دشمن

و يا گل‌دي اولوب پرپر، دولوب گلبرگ ايله گلشن

يقين بو پيکر مجروحي خرگاهه آپارسام من

يانار مين غم هزاري بير پوزولموش گلستان اوسته

علي، اي کوکب صبح اميديم، کاميوه چاتدون

منيم اشکيمله اؤز قانونلا بو توپراقي ايسلاتدون

سحر اولدوزلاري چون تِئز باتالّار، سنده تِئز باتدون

غروب ائتدون، داخي بير اختريم يوخ آسمان اوسته

علي، پيمان آلوب مندن بلا بزمينده جانانيم

فداي راه دين اولسون هامي انصار و اعوانيم

اؤزومده باش وئرم حتّي يتيشسون باشه پيمانيم

بلي عاشق دؤزر مين زحمته بير امتحان اوسته

علي، ائيلر سر زلفون حکايت خال ليلادن

باشوندا آيت شقّ‌القمر وار تيغ اعدادن

سني منقذ، مني سندن آخان قان سالدي يارادن

حسيني هر باخان واضح گؤرر بي‌شبهه جان اوسته

سني دشمن اياقدان سالدي گر اي سرو آزاده

مني ائيلر هجوم غم سنون هجرونده افتاده

دالونجه منده گلّم ، قالمارام سنسيز بو دنياده

بلا اوخ تک ياغور هر لحظه بو قدّي کمان اوسته

علي ديلده، گؤزينده موجه گلدي اشک طوفاني

اوتوردي باشيني آلدي ديز اوسته اول وفا کاني

دوداقيندان ديشيندن سيلدي اوّل توپراقي قاني

دانيشديردي، ولي مشکل علي گلسون بيان اوسته

او حاليله که خونين اشکيله دولموشدي داماني

نشان وئردي قِران مهر و مه اول عشق قرباني

جمالينده جمالي، آغ محاسيندن آخار قاني

دييردي هر گؤرن؛ شبنم دوزولموش ارغوان اوسته

دوتوب تصميم تا هجرينده ليلا اولماسون مجنون

يئره آچدي عباني، خامس آل عبا محزون

او گلبرگ تري يغدي عبايه با دل پر خون

گَتورسون بسته لب بلبل‌لري شور و فغان اوسته

چاغوردي حسرتيله؛ اي جوانان بني‌هاشم

داخي ممکن دگول مستور اولا بو محنت فاشم

ديزيم گلمور، امان وئرمور گؤرورسوز گؤزده گؤزياشم

ياخوندي آيريلا روحيم يارالي بير جوان اوسته

گلون حمل ائيليون قارداشوزي بير انس ماوايه

اذيّت ائتمسون گون سوزشي بو جسم زيبايه

بو خونين بستري قهراً وورار مين طعنه ديبايه

ياتوبدور نازيله گويا حرير و پرنيان اوسته

غرض، حمل ائتديلر اول پيکر مجروحي قتلايه

حريم عصمتين آهي اوجالدي عرش اعلايه

گلن خرگاهدن اشکين تؤکردي بو تمنايه

سو سپسون تا حسين قلبينده کي آتشفشان اوسته

حسينون غم شريکي، نايبه صديقه زهرايه

خطاب ائتدي او دم مجنون اولان شوريده ليلايه

اوتورما خيمه ده باش غم ديزينده، گل تماشايه

هماي عشق خونين پر يخيلميش آشيان اوسته

بيزه منسوبدور «خوندل» بولر مأمن بو درباري

قصور ائتسه گذشت ائت، قويما اولسون غم گرفتاري

آز اولسا خدمتي يا اولسادا ناچيز آثاري

قويوب يوز مين اميديله يوزون بو آستان اوسته