فشارهاي طالبان بر شيعيان افغانستان از نگاه عفو بين الملل

اين سازمان در مورد افغانستان تبعيض و تعصب، آزادي مذهبي، محدوديت‌ هاي طالبان بر حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مردم، حقوق زنان و دختران، حملات و کشتار غيرقانوني، مجازات‌ هاي علني، آزادي بيان و آزادي اجتماعات، وضعيت مدافعان حقوق بشر، حقوق پناهندگان و آوارگان داخلي و معافيت از مجازات را بررسي کرده است.

در اين گزارش در بخش هاي که مربوط به تبعيض و تعصب و آزادي مذهبي مي شود، سازمان عفو بين الملل به ويژه برخورد تبعيض آميز طالبان با شيعيان و محدوديت هاي اين گروه عليه آزادي مذهبي آنها را بررسي کرده است و نمونه هاي از برخوردها و محدوديت ها را مستند کرده است.

«فيصله هاي يک جانبه عليه شيعيان»

سازمان عفو بين الملل در گزارش سالانه خود از جمله فيصله هاي يک جانبه طالبان را در دعاوي بر سر زمين و مواشي بين شيعيان هزاره و کوچي هاي پشتون، مستند کرده است.

اين نهاد در گزارش خود گفته است که طالبان اين دعاوي را به صورت يک جانبه به نفع کوچي ها فيصله کرده اند و شيعيان هزاره را در پرونده هاي مفقودن شدن مواشي در بيش از بيست سال پيش، مجبور به پرداخت غرامت به کوچي ها کرده اند.

سازمان عفو بين الملل همچنين گفته است که کوچي ها در موارد مختلف در مناطق هزاره نشين، بر شيعيان هزاره که ساکنان بومي اين مناطق هستند، حمله کرده است.

در جريان يک سال اخير گزارش هاي مختلفي از صدور چنين فيصله ها از جانب «کميسيون حل منازعات کوچي و ده نشين» طالبان منتشر شد.

براثر فيصله هاي يکجانبه اين کميسيون، زمين هاي شيعيان هزاره در ولايت هاي باميان، دايکندي و ميدان وردک به کوچي ها واگذار و همچنين شيعيان در ولايت هاي باميان، غزني، دايکندي و ميدان وردک مجبور به پرداخت جريمه هاي سنگين چندين ميليوني به کوچي ها شدند.

فيصله هاي يک جانبه «کميسيون حل منازعه کوچي و ده نشين» باعث شد که شش عضو شيعه و هزاره، اين کميسيون از سوي طالبان تهديد شوند و در اعتراض به اين فيصله ها کميسيون را ترک کنند.

خبرگزاري شفقنا افغانستان، نيز شماري از اين فيصله هاي يکجانبه را در ولايت هاي مختلف افغانستان عليه شيعيان، گزارش داده است و اسناد و شواهد آن را منتشر کرده است.

«شليک بر عزاداران عاشورا»

سازمان عفو بين الملل در بخشي از گزارش خود، محدوديت هاي وضع شده از سوي طالبان بر آزادي مذهبي شيعيان در افغانستان را نيز مستند کرده است.

در اين گزارش آمده است که طالبان به دلايل امنيتي در سال 2023 بر برگزاري مراسم عزاداراي دهه محرم از سوي شيعيان محدوديت وضع کردند.

سازمان عفو بين الملل گفته است که در 28 جولاي سال 2023 براثر تيراندازي نيروهاي طالبان براي متفرق کردن عزاداران روز عاشورا در ولايت غزني افغانستان، چهار شيعه‌ هزاره، به‌ شمول يک کودک و يک زن کشته و شش نفر ديگر زخمي شدند.

در آن زمان منابع محلي به خبرگزاري شفقنا افغانستان گفته بودند که نيروهاي طالبان «به صورت مستقيم» بر عزاداران شليک کردند.

هيأت عزداران حسيني در روز عاشوراي سال گذشته از منطقه «قلعه شهاده» غزني به سمت بازار«نوآباد» آن ولايت در حرکت بودند که با برخورد خشونت آميز و شليک نيروهاي طالبان مواجه شدند.

سازمان عفو بين الملل در گزارش خود همچنين قتل هاي زنجيره اي شيعيان هزاره در ارزگان و کشتار عالمان ديني شيعه را در ولايت هرات افغانستان مستند کرده است.

سازمان عفو بين ‌الملل گفته است: «علاوه بر ضرب ‌و شتم هزاره‌ها و تخريب اموال آنان، از جمله وسايل نقليه، خانه‌ها و محصولات زراعتي، شش مرد هزاره بين ماه جون تا آگست [2023] در منطقه‌ خاص ارزگان ولايت ارزگان کشته شده‌اند.»

براساس گزارش اين نهاد، دو مرد هزاره نيز در ماه اکتبر سال 2023 در مرز بين ولسوالي ‌هاي لعل ‌و سرجنگل و دولت‌يار در غور کشته شدند و در ماه‌هاي نوامبر و دسامبر نيز چندين قتل مردان هزاره، از جمله رهبران مذهبي در ولايت هرات گزارش شد.

طالبان از زمان تسلط دوباره بر افغانستان، فشارها بر شيعيان را افزايش داده اند و محدوديت هاي گسترده بر دسترسي آنان به حقوق و آزادي هاي مدني و مذهبي شان وضع کرده اند.

شيعيان افغانستان تا اکنون بارها مطالبات و خواست هاي خود را رهبران ارشد اين گروه مطرح کرده اند، اما شوراي علماي شيعه مي گويد که اين گروه تا اکنون حاضر به پذيرش خواست ها و مطالبات شيعيان نشده است.