عربيکا؛ نگاهي به لبنان از چشم چهرة آشناي مردم

در ايران، از سربداران تا صفويه از علماي لبنان استمداد جسته‌اند. اينگونه پيوندي عميق و معنوي ميان لبنان و ايران برقرار بوده است.

در عصر حاضر نيز ميان لبنان و ايران پيوندها برقرار بوده و برقرار است. شرف‌الدين عاملي، امام موسي صدر و مصطفي چمران براي ايراني‌ها و لبناني‌ها شناخته شده است. انسان‌‌هاي بزرگي از اين دست، لبنان و ايران را در هم آميخته‌اند. چمران هم کتابي دارد به نام لبنان. گزارش حضور اين مرد بزرگ در خونين‌ترين سال‌هاي لبنان است، سال‌هايي که شيعيان لبنان دچار وضعيتي ناگوار بودند، وضعيتي که با نهضت امام خميني دگرگون شد و نام حزب‌الله در جهان درخشيد...

«عربيکا» کتابي نوشته وحيد يامين‌پور، چهرة رسانه‌اي انقلاب اسلامي است. اين کتاب را مي‌توان جزو سفرنامه‌ها محسوب کرد. سفرنامه‌نويسي از گونه‌هاي ادبي است که سابقة دور و درازي در ادبيات ايران دارد. سفرنامة ناصرخسرو در گذشته و «خسي در ميقات» جلال آل‌احمد در روزگار ما معروف است.

عربيکا به تجربه‌هاي نويسنده در سفر به کشور لبنان در سال 2024 و در ميان حمله‌هاي مرگبار رژيم اشغالگر به لبنان و غزه و پس از شهادت سيدحسن نصرالله، دبيرکل حزب‌الله لبنان اختصاص دارد. اما تجربه‌هاي پيشين نيز در اثر روايت شده است؛ تجربة روزگاري که نويسنده با سيّد مقاومت ملاقات کرده است.

نويسنده در عربيکا، تجربة خود از بمباران‌ها و لحظه‌هاي بمباران و هراس کودکان و مقاومت جنوب لبنان را روايت کرده و به روايت مشاهدات خود پس از شهادت سيدحسن نصرالله پرداخته است.

نويسنده در عربيکا تنها مشاهدات خود از لبنان را ننوشته است‌. براي اينکه خوانندة امروزي با بنيان تاريخ مقاومت و مسائل لبنان آشناتر شود، يامين‌پور به تاريخ آغاز مقاومت لبنان و فلسطين پرداخته و روند شکل‌گيري و تداوم اين مقاومت را تبيين کرده است.

نويسنده در بخشي از عربيکا به معرفي فرماندهان مقاومت لبنان نيز پرداخته است، فرماندهاني که در مبارزه با رژيم صهيونيستي و جريان تروريستي تکفير سال‌هاي سال جهاد کردند و عاقبت به شهادت رسيدند.

 «عربيکا» در سه فصل شيرين به شيرازه درآمده است: «ديدار با نصرالله»، «طوفان الاقصي» و «من پيش شما هستم؛ در
بيروت».

اي کاش روزي برسد که يامين‌پور، فصل چهارم کتاب را نيز بنويسد با عنوان: «من از قدس با شما سخن مي‌گويم!»

 «عربيکا» تنها يادداشت‌هاي کوتاه يامين‌پور و روزنوشت‌هاي اين سرباز فرهنگي امت اسلام نيست.

يامين‌پور از تجربه‌هاي گذشتة خود در سفر به لبنان و ديدار با سيدحسن نصرالله نيز سطور درخشاني به کتاب افزوده است.

«عربيکا» که در مدت زمان کوتاهي پس از ترور فرماندهان و هزاران نيروي حزب‌الله با انفجار پيجرها و شهادت سيدحسن نصرالله نوشته شده، تجربة سفرها و دريافت‌هاي نويسنده به لبنان را روايت مي‌کند که بين اولين سفر او در سال 2003 و ديدار با سيدحسن نصرالله و آخرين سفرش در سال 2024 و پس از شهادت دبيرکل حزب‌الله لبنان رخ داده است.

در بخش‌هايي از اين سفرنامه، تجربه‌هاي نويسنده در مواجهه با بمباران‌ها، شهادت‌ها و شرايط نابسامان لبنان، به‌ويژه پس از شهادت سيدحسن نصرالله، با نثري تأثيرگذار روايت شده است. اين اثر با جزئيات دقيق، به‌گونه‌اي به ترسيم بحران‌ها و رشادت‌هاي مردم لبنان مي‌پردازد که مخاطب را با واقعيت‌هاي ملموس اين مقاومت آشنا مي‌کند.

مطالعة عربيکا، خواننده را در فضاي خونين و غمبار اما سرشار از شميم مقاومت و شکيبايي جنوب لبنان پس از شهادت قافله‌سالار مقاومت، سيدحسن نصرالله رها مي‌کند تا با تمام وجود، واقعيت‌هاي جاري را درک کند.

توانايي نويسنده در انتقال مفاهيم شگفت اما واقعي در بهترين شکل ايجاز تحسين مخاطب سخن‌شناس را برمي‌انگيزد. مثلاً نويسنده مقاومت حيرت‌انگيز مردم جنوب لبنان در مقابل رژيم وحشي صهيونيستي را هنرمندانه در چند سطر اينچنين توصيف کرده است: «اين مردم تا به حال دست کم سه‌بار خانه‌شان را از نو ساخته‌اند. آن جنوبي حتي همين چند ماه پيش همان موقع که در حياط خانه‌اش قليان مي‌کشيد و به در و ديوار خانه‌اش نگاه مي‌کرد، نقشه جديد خانه را در ذهنش کشيده؛ با خودش گفته: اگر دفعه بعد اسرائيل خرابش کرد، اين‌بار اين‌طوري مي‌سازمش.»

عربيکا توسط انتشارات سورة مهر، در 200 صفحه و نخستين بار در سال 1403 منتشر شده است.

نتيجه‌اي که مي‌توان از خواندن اين کتاب گرفت، اينکه گويي خواننده تابلويي زنده از لبنان امروز و مقاومت امروز لبنان را تماشا کرده است.

بي‌انصافي است که به صفحه‌آرايي چشم‌نواز کتاب و استفاده از صفحه‌آرايي به‌عنوان مکمل براي درک عميق محتواي عربيکا توسط خواننده، اشاره نکنم. عالي است.

*️ ابوالفضل محمّدي