شايع‌ترين سرطان گوارشي در ايران

فرهاد زماني، رئيس انجمن گوارش ايران، امروز در نشست خبري انجمن متخصصين گوارش و کبد ايران که به مناسبت هفته سلامت گوارش برگزار شد، به نقش ميکروب‌هاي مفيد دستگاه گوارش در سلامت انسان اشاره کرد و اظهار داشت: يکي از عواملي که موجب تغيير فلور ميکروبي و کاهش ميکروب‌هاي مفيد مي‌شود، مصرف بي‌رويه آنتي‌بيوتيک‌هاست. استفاده از آنتي‌بيوتيک، به‌ويژه در دوران کودکي و نوزادي، ميکروب‌هاي مفيد روده را از بين مي‌برد. متأسفانه در حال حاضر مصرف بي‌رويه آنتي‌بيوتيک‌ها رو به افزايش است و اين دارو‌ها موجب نابودي ميليارد‌ها ميکروب مفيد دستگاه گوارش مي‌شوند.

وي افزود: افراد با پيروي از يک رژيم غذايي سالم مي‌توانند ميکروب‌هاي مفيد روده را حفظ کنند.

زماني ادامه داد: سلامت دستگاه گوارش با رعايت اصول تغذيه سالم در پيشگيري از بيماري‌هاي گوارشي مؤثر است.

همايون واحدي، عضو هيئت‌مديره انجمن متخصصين گوارش و کبد ايران نيز در ادامه، با اشاره به افزايش شيوع سرطان‌هاي گوارشي در ميان جوانان به‌دليل سبک زندگي ناسالم، اظهار داشت: سرطان معده شايع‌ترين سرطان گوارشي در ايران است و پس از آن، سرطان روده بزرگ شيوع بالايي دارد. سرطان روده بزرگ در سنين کمتر از 40 سال، شيوع بيشتري يافته است.

وي افزود: آنچه اهميت دارد، غربالگري اين سرطان‌هاست. براي افراد بالاي 40 يا 50 سال، آزمايشي براي بررسي وجود خون در مدفوع انجام مي‌شود و در صورت مشاهده خون، انجام کولونوسکوپي توصيه مي‌گردد.

در ادامه، محسن رجب‌نيا، دبير علمي هفته سلامت گوارش، اظهار کرد: علل شايع مرگ‌ومير در ايران، که بيش از 76 درصد از عوامل مرگ را شامل مي‌شود، بيماري‌هاي غيرواگير نظير ديابت، بيماري‌هاي قلبي‌عروقي و سرطان‌ها هستند. در هر دو جنس زن و مرد، سرطان معده و سپس سرطان روده بزرگ، شايع‌ترين سرطان‌ها به‌شمار
مي‌روند.

وي ادامه داد: مهم‌ترين عامل خطر اين سرطان‌ها، سبک زندگي افراد است که شامل عادات روزانه، فعاليت فيزيکي، مصرف نوشيدني‌هاي الکلي و... مي‌شود و بر ميکروبيوم روده تأثيرگذار است. خواب و استرس نيز از عوامل مؤثر بر سلامت گوارش هستند. انجام حداقل 150 دقيقه فعاليت فيزيکي در هفته و پيروي از تغذيه سالم، کمک‌کننده است.

رجب‌نيا بيان کرد: بهترين توصيه آن است که از طيف متنوعي از غذا‌هاي سالم استفاده شود و مصرف غذا‌هاي فرآوري‌شده، نمک و چربي کاهش يابد. با افزايش سن، نياز کالري روزانه کاهش مي‌يابد. همچنين هرچه زمان صرف غذا به خواب شبانه نزديک‌تر باشد، احتمال بروز چاقي، عوارض ناشي از آن و مشکلات گوارشي بيشتر مي‌شود؛ بنابراين توصيه مي‌شود غذا در حجم کمتر و دفعات بيشتري مصرف شود.

وي با بيان اينکه يکي از بيماري‌هاي شايع گوارشي، ريفلاکس است که کيفيت زندگي را تحت تأثير قرار مي‌دهد، گفت: تغذيه در اين بيماري نيز بسيار حائز اهميت است و مهم‌ترين عامل خطري که مي‌توان در ريفلاکس اصلاح کرد، اضافه‌وزن است. براي درمان ريفلاکس، رعايت فاصله دو تا سه‌ساعته بين صرف شام و زمان خواب ضروري است. از ديگر اقدامات درماني، پرهيز از مصرف غذا‌هاي سرخ‌کردني و ادويه‌جات است. افراد مبتلا به ريفلاکس بايد از دراز کشيدن تا نيم ساعت تا يک ساعت پس از صرف غذا خودداري کنند تا اسيد معده به مري بازنگردد.

در ادامه اين نشست، فروغ البرزي، دبير هيئت‌مديره انجمن متخصصين گوارش، بيان کرد: براي داشتن دستگاه گوارش سالم، بايد تغذيه سالم رعايت شود. از ارکان مهم يک رژيم غذايي سالم، مصرف غلات کامل، ميوه‌هاي رنگي، دريافت روزانه 25 تا 35 گرم فيبر، مصرف کافي سبزيجات، نوشيدن 2 تا 3 ليتر آب، مصرف روزانه روغن زيتون و... است.

وي افزود: مصرف غذا در ساعات پاياني شب موجب بروز مشکلات گوارشي متعددي مي‌شود. از سوي ديگر، به‌دليل شرايط پراسترس زندگي روزمره، بسياري از افراد غذا را به‌درستي
نمي‌جوند.

رئيس انجمن گوارش ايران با تأکيد بر اينکه بايد حداقل يک وعده غذايي گرم در روز مصرف شود، گفت: ورزش منظم، يوگا و مديتيشن به آرامش ذهن و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک مي‌کند. همچنين، معنويت در افراد مذهبي نقش مهمي در آرامش و سلامت گوارش دارد. حتي فعاليت‌هاي هنري که افراد را از دغدغه‌هاي روزمره دور مي‌کند، مي‌تواند در کاهش اختلالاتي نظير سندرم روده تحريک‌پذير مؤثر باشد. متأسفانه اکثر جوانان، خواب کافي و فعاليت بدني مناسب ندارند و بايد براي حفظ سلامت گوارش، سبک زندگي خود را اصلاح کنند.

وي با بيان اينکه افراد بالاي 45 سال بايد کولونوسکوپي انجام دهند، زيرا سرطان روده يکي از شايع‌ترين سرطان‌هاي گوارشي است، گفت: تشخيص زودهنگام، نقش مؤثري در درمان به‌موقع اين بيماري دارد. همچنين هليکوباکتر پيلوري، عامل زخم معده، شايع‌ترين عامل قابل پيشگيري سرطان معده است؛ بنابراين افراد مبتلا بايد سلامت معده خود را به‌طور منظم پايش کنند.

رئيس انجمن گوارش ايران درباره مصرف بي‌رويه مکمل‌ها گفت: در جوانان، در صورتي که فرد گياه‌خوار باشد، مصرف برخي مکمل‌ها ضروري است. اما در افراد سالمي که از تنوع غذايي برخوردارند، استفاده از هيچ مکملي توصيه نمي‌شود.
پس از 60 سالگي نيز مصرف برخي مکمل‌ها مانند ويتامين B12 و ساير ويتامين‌ها با تجويز پزشک پيشنهاد مي‌شود.

وي کبد چرب را از شايع‌ترين بيماري‌هاي کبدي دانست و گفت: کبد چرب داروي قطعي ندارد و بي‌تحرکي و رژيم غذايي ناسالم از عوامل اصلي ايجاد آن هستند. افرادي که قند، شکر و کربوهيدرات زياد مصرف مي‌کنند، چاق و کم‌تحرک‌اند، در معرض خطر کبد چرب قرار دارند.

رئيس انجمن گوارش ايران ادامه داد: تنها راه درمان کبد چرب، انجام فعاليت بدني تند به‌مدت حداقل نيم ساعت در روز و کاهش مصرف کربوهيدرات است. مصرف نان‌هاي سبوس‌دار و کاهش مصرف برنج براي مبتلايان به کبد چرب توصيه مي‌شود.

در ادامه اين نشست، دکتر ناصر ابراهيمي درياني، متخصص گوارش، با بيان اينکه امروزه يکي از مهم‌ترين عوامل مؤثر در بروز بسياري از بيماري‌ها، تغيير فلور روده است، اظهار کرد: اين تغييرات از دوران کودکي تا بلوغ و تحت تأثير عوامل محيطي و رژيم غذايي رخ مي‌دهد. متأسفانه امروزه بسياري از بيماري‌هايي که در کشور‌هاي غربي شايع‌اند، در ايران نيز در حال گسترش‌اند که يکي از دلايل آن، از بين رفتن فرهنگ مصرف غذا‌هاي سنتي است. در گذشته استفاده از انواع آش و سوپ‌هاي مقوي رواج داشت، اما اکنون غذا‌هاي فرآوري‌شده جايگزين آنها شده‌اند و اين امر موجب تغيير فلور ميکروبي روده از ميکروب‌هاي مفيد به ميکروب‌هاي مضر شده است.

وي با اشاره به افزايش شيوع سرطان روده بزرگ به‌ويژه در ميان جوانان، تصريح کرد: پيش‌تر سن غربالگري اين بيماري بالاي 50 سال در نظر گرفته مي‌شد، اما اکنون اين سن در حال کاهش است.

اين متخصص گوارش، با بيان اينکه فلور ميکروبي روده بر بيماري‌هايي نظير زوال عقل، ديابت و... تأثيرگذار است، گفت: امروزه کودکان به‌جاي مصرف غذا‌ها و ميوه‌هاي سالم، از شکلات و شيريني استفاده مي‌کنند که اين امر در آينده با خطر بروز ديابت و اختلالات شناختي همراه است؛ بنابراين به خانواده‌ها توصيه مي‌شود وعده‌هاي غذايي سالم را جايگزين خوراکي‌هاي ناسالم کنند. همچنين به مادران توصيه مي‌شود از شير خود براي تغذيه نوزادان استفاده کنند، چرا که مطالعات نشان داده نوزاداني که با شير مادر تغذيه مي‌شوند، کمتر در معرض بيماري‌هاي التهابي روده قرار دارند.

وي درباره سرطان روده بزرگ گفت: نگراني هميشگي ما، جنبه ژنتيکي اين بيماري است و افرادي که در اقوام درجه‌يک خود سابقه ابتلا به سرطان روده دارند، بايد مراقب بوده و غربالگري را جدي بگيرند. گاهي اوقات بيماران، خونريزي از مقعد را با بواسير اشتباه مي‌گيرند و آن را جدي نمي‌گيرند، در حالي که مشاهده هرگونه خونريزي از مقعد بايد به‌سرعت مورد بررسي پزشکي قرار گيرد.