شاهکار مهندسان ايراني در سريلانکا

به‌گزارش همشهري، صادرات خدمات فني و مهندسي، مرغوب‌ترين بخش از ترکيب تجارت خارجي است که ايران نيز از سال‌هاي دور در اين حوزه فعال بوده است. تحريم‌هاي ظالمانه به قصد خانه‌نشين‌کردن مهندسان ايراني به اين بخش نيز حمله برد و توانست مقياس صادرات فني مهندسي ايران را کاهش دهد؛ اما مهندسان ايراني ضمن دور زدن تحريم‌ها، بر شرکت‌هاي صاحب‌نام غربي نيز در صحنه‌هاي رقابت پيروز شدند و خود را در پروژه‌هايي که عنوان «بزرگ‌ترين» را يدک مي‌کشيدند، جاي دادند. اومااويا در سريلانکا، يکي از اين پروژه‌ها بود که ديروز افتتاح شد.

ايران در ابتداي دهه 90 توانسته بود رکورد صادرات بيش از 4 ميليارد دلاري خدمات فني مهندسي را ثبت کند؛ اما اين رقم حالا حدود 1.5 ميليارد دلار است و طبق وعده علي‌اکبر محرابيان، وزير نيرو، قرار است طي 2 سال آينده به 5 ميليارد دلار نيز برسد.

آغاز تا انجام اومااويا

قريب به 14 سال پيش، ايراني‌ها براي حضور در پروژه چندمنظوره سريلانکا با ايتاليايي‌ها رقابت کردند و بعد از موفقيت در اين رقابت، براي خلق شاهکار مهندسي در منطقه‌اي نسبتا محروم و خشک در 200 کيلومتري شرق کلمبو، پايتخت سريلانکا، دست‌به‌کار شدند. از مارس 2010 که کلنگ پروژه اومااويا زده شد، عوامل زيادي دست‌به‌دست هم داد تا پاياني خوش براي اين پروژه چندمنظوره رقم نخورد. در کنار تأخير‌هاي کارفرما در تحويل زمين، محدوديت‌هاي بانکي ناشي از تحريم، تأخير کارفرما در پرداخت‌ها و تعليق موقت پروژه ناشي از مسائل ناشناخته زمين‌شناسي، در برهه‌هاي مختلف ترمز پيشرفت اومااويا را کشيد، اما عاقبت از سال 2016، عمليات اجرايي پروژه با شتاب بيشتري آغاز شد که البته اين‌بار نيز دست‌انداز‌هاي بزرگي نظير کمبود سيمان، آرماتور و ساير نهاده‌ها در بازار سريلانکا، قطعي مکرر برق و کمبود گازوئيل از شتاب طرح کاستند و درنهايت با شيوع کرونا و مقررات سختگيرانه براي کنترل بيماري، سنگ بزرگ ديگري پيش پاي مجريان پروژه افتاد. در نهايت اما، مهندسان ايراني موفق شدند اين پروژه را حتي در مواردي که براي نخستين‌بار توسط شرکت‌هاي ايراني اجرا مي‌شد به پايان برسانند و آن را با نام ايران آماده افتتاح کنند.

 مختصات ابرپروژه اومااويا

پروژه برقابي سريلانکا که توسط مهندسان کشورمان و با پيمانکاري شرکت فراب ايران اجرا شده، شامل ساخت 2 سد، يک‌تونل انتقال آب و 2 واحد نيروگاه زيرزميني برقابي با مجموع ظرفيت 120 مگاوات است که طبق گفته‌هاي وزير نيرو، 530 ميليون دلار هزينه در برداشته و دولت سريلانکا کل مبلغ را به‌صورت نقدي پرداخت کرده است. البته 50 ميليون دلار از اين هزينه در قالب «اعتبار خريدار» و طي قراردادي بين بانک توسعه صادرات ايران و وزارت دارايي سريلانکا تسويه شده که بازپرداخت آن با دولت سريلانکا خواهد بود.

اجراي صفر تا 100 پروژه چندمنظوره اومااويا توسط مهندسان ايراني انجام شده و طراحي و ساخت شفت عمودي زيرزميني آن به ارتفاع 618 متر، جزو عميق‌ترين شفت‌هاي ساخته‌شده توسط مهندسان ايراني است. جالب اينکه حفاري اين شفت به روشي نوين و کاملا مکانيزه و بدون دسترسي مياني انجام شده است. نکته ديگر اينکه اين طرح در منطقه‌اي نسبتا محروم و خشک اجرا شده و شرکت ايراني به‌واسطه فعاليت‌هاي داوطلبانه و خيريه‌اي مانند ساخت جاده دسترسي و تأمين آب براي مردم محلي، نشان عالي مسئوليت اجتماعي را نيز دريافت کرده است. براساس آمار‌هاي شرکت فراب، در اوج فعاليت‌هاي اجرايي اين پروژه 1800نفر مشغول به فعاليت بوده‌اند که 400نفر از آن‌ها متخصصان ايراني، 1370نفر از کشور سريلانکا و 30 نفر از ساير کشور‌ها بوده‌اند.

ايران در باشگاه سدسازان برتر جهان

وزير نيرو در مراسم افتتاح پروژه اومااويا گفت: براساس اعلام کميسيون بين‌المللي سد‌هاي بزرگ، ايران جزو کشور‌هاي برتر جهان در بخش سدسازي است و همچنين در حوزه توليد برق حرارتي جزو 10کشور اول جهان محسوب مي‌شود. علي‌اکبر محرابيان با اشاره به اينکه ايران پنجمين کشور جهان از لحاظ وسعت شبکه‌هاي آبياري و زهکشي است، افزود: ما در عرصه توليد تجهيزات و قطعات موردنياز تصفيه‌خانه‌هاي آب و فاضلاب موفق شديم بيش از 95درصد نياز خود را در داخل کشور تأمين کنيم. وزير نيرو خاطرنشان کرد: به برکت اين دستاورد‌ها بيش از 200سد بزرگ و 600سد کوچک با حجم مخزن حدود 60ميليارد مترمکعب و حدود 2.5ميليون هکتار شبکه آبياري و زهکشي مدرن و صد‌ها تصفيه‌خانه آب و فاضلاب در ايران ساخته شده است. با توجه به ظرفيت کشور در صدور خدمات فني و مهندسي در بخش آب و برق و فاضلاب چند پروژه بزرگ را در کشور‌هاي مختلف جهان يا در حال اجرا داريم يا به اتمام رسانده‌ايم. او با اشاره به توان مهندسان ايراني در سدسازي، گفت: در کشور تاجيکستان  از ميان پروژه‌هاي به بهره‌برداري رسيده مي‌توان به سد و نيروگاه سنگ توده و از پروژه‌هاي در حال ساخت مي‌توان به سد راغون به‌عنوان بزرگ‌ترين طرح عمراني در جهان و به تعبيري مرتفع‌ترين سد جهان به ارتفاع 335متر و حجم ذخيره 14ميليارد مترمکعب توسط مشاوران و پيمانکاران بين‌المللي ازجمله شرکت‌هاي ايراني  اشاره کرد.

مشخصات فني غول نيم ميليارد دلاري ايراني در سريلانکا

طرح چند‌منظوره اومااويا در 230 کيلومتري پايتخت سريلانکا، شامل دو سد به نام‌هاي دايرابا و پوهولپولاست که قرار است آب مازاد رودخانه‌هاي اومااويا و ماهاتوتيلااويا را در دو حوضه آبريز مجزا به مناطق کم آب منتقل کند.