روايتي از نسخه‌هاي عجيب و خطرناک در عطاري‌ها

به گزارش مشرق، اين داروها که به‌ظاهر گياهي هستند، گاهي ترکيبي از مواد شيميايي مخفي دارند که به‌طور پنهاني وارد فرآورده‌ها شده و در نتيجه، بيماران با تصور درمان قطعي، در معرض خطراتي جدي قرار مي‌گيرند. از ديابت گرفته تا سرطان، بسياري از اين داروها ادعاي درمان قطعي و فوري دارند، در حالي که نه‌تنها اثرات مثبت ندارند، بلکه مصرف آن‌ها مي‌تواند به مشکلاتي از جمله تداخل دارويي، آسيب به کبد يا کليه‌ها و حتي مرگ منجر شود.

اين گزارش به بررسي چالش‌ها و خطرات ناشي از اين داروهاي تقلبي و نسخه‌پيچي‌هاي عجيب و غريب در عطاري‌ها مي‌پردازد و سعي دارد به مخاطب هشدار دهد که تنها تحت نظر پزشکان متخصص و مراجع قانوني، از داروهاي گياهي و درمان‌هاي سنتي استفاده کنند.

نفيسه حسيني يکتا، مديرکل دفتر طب ايراني و مکمل وزارت بهداشت در مورد باورهاي غلط و چالش‌ها در طب ايراني گفت: بسياري از افراد تصور مي‌کنند مصرف گياهان دارويي بدون محدوديت و عارضه است، در حالي که اين داروها نيز بايد با در نظر گرفتن شرايط جسمي، سابقه بيماري، و تداخل‌هاي دارويي، تنها با تجويز متخصص مورد استفاده قرار گيرند.

وي ادامه داد: در مواردي مشاهده شده است که مصرف برخي از گياهان دارويي که در نگاه اول بي‌ضرر به نظر مي‌رسند، مي‌تواند در صورت استفاده نادرست، عوارض جدي به همراه داشته باشد. براي نمونه، دارچين که به عنوان ادويه‌اي رايج در غذاهاي روزمره به کار مي‌رود، ممکن است در صورت مصرف مداوم و با دوز بالا به‌صورت دم‌نوش، براي برخي افراد با شرايط خاص يا در صورت تداخل با برخي داروها، خطرساز باشد.

حسيني يکتا اذعان کرد: خدمات حوزه گياهان دارويي و طب ايراني بايد صرفاً توسط پزشکان و کارشناسان داراي صلاحيت ارائه شود. در همين راستا، اقدامات نظارتي براي مقابله با مداخلات غيرمجاز پزشکي در حال انجام است. از جمله اين اقدامات، مي‌توان به تشديد مجازات مداخله‌گران غيرمجاز در امور پزشکي و تشکيل کارگروه‌هاي ويژه در سطح وزارت بهداشت و ديگر نهادهاي مرتبط اشاره کرد. مسئولان حوزه سلامت ابراز اميدواري کرده‌اند که با استمرار اين پيگيري‌ها، شاهد ساماندهي بهتر و کاهش تخلفات در حوزه طب سنتي و گياهان دارويي باشيم.

داروهاي تقلبي و ادعاهاي دروغين درمان با داروهاي گياهي

مديرکل دفتر طب ايراني و مکمل وزارت بهداشت اظهار داشت: هر نوع دارويي اعم از گياهي يا شيميايي بايد تحت نظر پزشک متخصص و با تأييد مراجع قانوني مورد استفاده قرار گيرد، تا اثربخشي لازم را داشته و از بروز عوارض خطرناک جلوگيري شود. در سال‌هاي اخير، موارد متعددي از تبليغ و عرضه داروهايي با ادعاهاي غيرواقعي اعم از درمان قطعي انواع ديابت، درمان همه‌جانبه سرطان، درمان بدون بازگشت اعتياد و چاقي فوري در عطاري‌ها و فضاي مجازي گزارش شده است. بررسي‌هاي انجام‌شده نشان مي‌دهد برخي از اين فرآورده‌ها نه‌تنها فاقد اثر درماني هستند، بلکه به دليل ترکيب شدن با داروهاي شيميايي به‌صورت پنهان و بدون دوز مشخص، براي مصرف‌کننده خطرآفرين نيز هستند.

وي افزود: به‌عنوان مثال، داروهايي با عنوان گياهيِ ضد ديابت در بازار عرضه شده‌اند که پس از آزمايش مشخص شده حاوي ترکيباتي از داروهاي شيميايي به‌صورت پودر شده و ترکيب‌شده با گياهان دارويي بوده‌اند. بيمار ممکن است در ابتدا با کاهش نياز به انسولين يا داروهاي رايج مواجه شود، اما در واقع در حال دريافت دوز نامشخصي از داروهاي شيميايي بدون نظارت پزشکي است.

حسيني يکتا متذکر شد: در موارد ديگر نيز داروهاي به ظاهر گياهي با ادعاي ترک اعتياد، حاوي مواد مخدر يا داروهاي کورتوني شناسايي شده‌اند. استفاده از اين داروها، به‌ويژه بدون مشورت با پزشک، منجر به بروز عوارض شديد جسمي و حتي وابستگي‌هاي دارويي مي‌شود.

مديرکل دفتر طب ايراني و مکمل وزارت بهداشت هشدار داد: هرگونه دارويي که ترکيبات و منبع تهيه آن مشخص نباشد، به‌ويژه اگر توسط افراد غيرمتخصص و با تبليغات اغواگرانه عرضه شود، مي‌تواند آسيب‌زا باشد. در بسياري از موارد، بيماران پس از تجربه عوارض، ناچار به مراجعه به متخصصان طب رايج يا طب سنتي مي‌شوند، که در اين مرحله درمان ممکن است دشوارتر و زمان‌برتر باشد. همچنين براي درمان بيماري‌ها تنها به منابع معتبر، متخصصان واجد صلاحيت و داروهاي داراي مجوز رسمي اعتماد کنند.

پرهيز از نگاه افراطي به حجامت و روغن‌هاي گياهي

مديرکل دفتر طب ايراني و مکمل وزارت بهداشت تصريح کرد: حجامت تنها يکي از روش‌هاي کمک‌درماني در طب ايراني محسوب مي‌شود و نبايد به عنوان راه‌حل قطعي براي درمان تمامي بيماري‌ها تلقي شود. در چارچوب آموزه‌هاي طب ايراني، روند درمان به‌صورت مرحله‌اي و بر پايه اصول علمي و تجربه‌محور طراحي شده است.

وي در ادامه گفت: ابتدا اصلاح سبک زندگي و تغذيه، سپس استفاده از داروهاي گياهي و در نهايت بهره‌گيري از اعمال يداوي اعم از حجامت در دستور کار قرار مي‌گيرد. بنابراين، ديدگاه رايجي که حجامت را درمان همه‌جانبه براي تمامي بيماري‌ها معرفي مي‌کند، از سوي متخصصان مردود دانسته مي‌شود.

حسيني يکتا بيان کرد: در برخي شرايط پزشکي، انجام حجامت نه‌تنها مفيد نيست، بلکه مي‌تواند منجر به بروز عوارضي در فرد شود. هرچند اثرات مثبت حجامت در برخي بيماري‌ها به شرط تشخيص درست و تجويز توسط متخصص طب ايراني قابل تأييد است و مقالات متعددي در اين زمينه منتشر شده، اما استفاده عمومي و بي‌رويه از آن با اهداف درماني يا پيشگيرانه مي‌تواند آسيب‌زا باشد.

مديرکل دفتر طب ايراني و مکمل وزارت بهداشت در خصوص استفاده از روغن‌هاي گياهي، هشدار داد: اين فرآورده روغن‌هاي گياهي نيز مانند ساير داروها بايد بر اساس نياز بيمار، تشخيص پزشک و با اطمينان از کيفيت ترکيبات مصرف شوند. مصرف موضعي اين روغن‌ها در برخي موارد مانند تسکين دردهاي مفصلي ممکن است با عوارض کمتري همراه باشد، اما همچنان توجه به نوع روغن، نحوه تهيه و تطابق آن با وضعيت باليني بيمار ضروري است.

وي توصيه کرد: مردم از مصرف خودسرانه يا بر اساس توصيه‌هاي غيرتخصصي در مورد حجامت و روغن‌هاي گياهي پرهيز کرده و براي دريافت درمان مناسب به متخصصان داراي صلاحيت مراجعه کنند.

هم‌افزايي دانش طب ايراني و رايج براي ارتقا سلامت بيماران

حسيني يکتا در رابطه با هم‌افزايي دانش طب ايراني و طب رايج تصريح کرد: رويکرد طب تلفيقي که بر استفاده هم‌زمان از طب رايج و طب سنتي يا مکمل تأکيد دارد، به عنوان يک الگوي موفق درماني در کشور در حال گسترش است. کارشناسان معتقدند تلفيق اين دو مکتب طبي مي‌تواند به ارائه خدمات جامع‌تر، مؤثرتر و انسان محورتر در حوزه سلامت منجر شود.

وي ادامه داد: هر کجا همکاري ميان متخصصان طب ايراني و متخصصان طب رايج برقرار شده، نتايج قابل توجهي در بهبود روند درمان بيماران حاصل شده است. از جمله اين همکاري‌ها مي‌توان به تعامل نزديک ميان متخصصان زنان و طب ايراني، همکاري‌هاي مشترک در حوزه آنکولوژي (سرطان)، گوارش، کودکان و بيماري‌هاي مغز و اعصاب اشاره کرد.

مديرکل دفتر طب ايراني و مکمل وزارت بهداشت اذعان کرد: همچنين در برخي دانشگاه‌هاي علوم پزشکي کشور، پروژه‌هاي مشترک ميان متخصصان اين دو حوزه در حال اجراست و نمونه‌هايي از متخصصان رشته‌هاي مختلف پزشکي مانند اطفال، گوارش و نورولوژي، در حال طي‌کردن دوره‌هاي تحصيلات تکميلي (PhD) در طب ايراني هستند. اين پزشکان در عمل، از تلفيق دانش دو مکتب طبي براي بهبود کيفيت درمان بيماران بهره مي‌گيرند.

وي اظهار داشت: اين رويکرد تنها محدود به ايران نيست. در بسياري از کشورهاي پيشرفته، استفاده از طب رايج و طب مکمل به صورت هم‌زمان، يکي از ويژگي‌هاي ممتاز مراکز درماني شناخته‌شده به شمار مي‌رود. چنين مراکزي با فراهم‌سازي امکان دسترسي بيماران به هر دو رويکرد درماني، توانسته‌اند رضايت‌مندي و اثربخشي بالاتري را در مراقبت‌هاي سلامت به ثبت برسانند.

حسيني يکتا خاطر نشان کرد: تعامل علمي و حرفه‌اي بين پزشکان اين دو حوزه، نه‌تنها منجر به هم‌افزايي دانش و تجربه مي‌شود، بلکه فرصت مناسبي براي پاسخ‌گويي بهتر به نيازهاي پيچيده بيماران فراهم مي‌آورد.

منبع: مهر