راه پرهزينه چين براي حذف دلار

اما اين استراتژي براي چين هزينه دارد و اين کشور را مجبور مي‌کند در اين مسير برخي از ضررها را تحمل کند، زيرا نرخ‌هاي داخلي بسيار پايين‌تر از نرخ‌هاي دلار هستند. کنيا اعلام کرد که با تبديل وام‌هاي راه‌آهن چين از دلار، هزينه‌هاي سالانه خدمات بدهي را 215 ميليون دلار کاهش داده است.

مايکل پتيس، عضو ارشد بنياد کارنگي براي صلح بين‌المللي، گفت: اگر وام گيرندگان کمتر بپردازند، وام‌دهنده کمتر دريافت مي‌کند. سود چين در ازاي درآمد کمتر اين است که يوان به ارزي با کاربرد بين‌المللي بيشتر تبديل مي‌شود.

وام‌دهي به يوان به جاي وام‌هاي دلاري

افراد آگاه مي‌گويند چين از تبديل وام‌هاي دلاري که در ابتدا براي پرداخت هزينه کالاها و خدماتش در نظر گرفته شده بود، حمايت مي‌کند. اين افراد که نخواستند نامشان فاش شود زيرا مجاز به صحبت علني نبودند، گفتند: چنين رويکردي، پرداخت پول کالاهاي چيني به يوان را براي وام‌گيرندگان آسان‌تر مي‌کند و نقش اين ارز را در تسويه حساب‌هاي تجاري و تامين مالي ارتقا مي‌دهد. يکي از اين افراد گفت: همين اصل مي‌تواند در مورد وام‌هاي جديدي که به کشورهاي فراتر از آفريقا اعطا مي‌شود، نيز صدق کند.

آنچه اين معامله را براي چين ارزشمند مي‌کند اين است که يوان را عميق‌تر در تجارت و پرداخت‌هاي بين‌المللي جاي مي‌دهد و برتري مالي آمريکا را در زماني که دو اقتصاد بزرگ جهان با هم اختلاف دارند، تضعيف مي‌کند. همچنين نفوذ در آفريقا را تقويت مي‌کند؛ قاره‌اي که پس از افزايش تعرفه‌هاي ايالات متحده توسط دونالد ترامپ، به مقصد بسيار بزرگتري براي صادرات چين تبديل شده است.

به گفته پتيس، اگرچه چين ممکن است با تغيير وام‌هاي دوجانبه از دلار به يوان، در نهايت سود کمتري دريافت کند، اما بر مسائل گسترده‌تري تمرکز دارد.

از نظر مالي، پکن راه‌هايي براي مديريت ضررهاي احتمالي دارد. به گفته کوين پي. گالاگر، استاد سياست توسعه جهاني در دانشگاه بوستون، وام‌دهندگان چين به کشورهاي آفريقايي، مي‌توانند اوراق قرضه يوان را با هزينه‌هايي بسيار ارزان‌تر از انتشار بدهي دلاري بفروشند. وي افزود: اين به معناي آن است که حتي اگر آنها با نرخ‌هاي پايين‌تر به کشورهاي ديگر وام دهند، چين مي‌تواند از متحمل شدن هرگونه ضرر قابل توجهي جلوگيري کند.

صرف نظر از محاسبات ژئوپليتيکي، ردپاي جهاني بزرگ‌تري براي يوان امکان‌پذير شده است، زيرا فشارهاي مداوم تورم‌زدايي و کندي اقتصادي چين، اتخاذ يک سياست پولي سهل‌گيرانه را در واکنش به اين امر ضروري مي‌کند.

اختلاف نرخ ميان آمريکا و چين، وام‌گيرندگان را قادر مي‌سازد تا هزينه سرمايه مطلوبي را در نظر بگيرند، درست همانطور که بسياري از سرمايه‌گذاران جهاني پس از سياست‌هاي نامنظم ترامپ در داخل و خارج از کشور، به دنبال تنوع‌بخشي به سرمايه‌گذاري و دوري از دلار هستند. امسال، مجارستان و قزاقستان اوراق قرضه‌اي به واحد پول چين فروختند، در حالي که سريلانکا اعلام کرد که براي يک پروژه بزرگراه، وام يواني معادل 500 ميليون دلار دريافت خواهد کرد. در همين حال، اندونزي در حال برنامه‌ريزي براي اولين فروش اوراق قرضه يواني خود در خارج از کشور است.

ابتکارهاي چين براي ارتقاي جايگاه
 بين‌المللي يوان

طبق داده‌هاي جمع‌آوري‌شده توسط بلومبرگ، دولت‌ها، بانک‌هاي سياست‌گذاري و نهادهاي بين‌المللي تا اکتبر امسال در مجموع 68 ميليارد يوان (9.5 ميليارد دلار) بدهي و وام منتشر کرده‌اند که دو برابر کل بدهي‌ها براي کل سال 2024 است.

در حالي که پکن رسما در مورد بحث‌هاي مربوط به وام‌ها کم صحبت کرده و هرگز آن را تائيد نکرده است، وزارت امور خارجه متعهد شده است که همکاري عملي با کنيا و ساير کشورهاي آفريقايي را ارتقا دهد و سهم چين را در کمک به آفريقا براي دستيابي به توسعه مستقل و پايدار ايفا کند.

سواپ‌هاي ارزي دوجانبه بخش ديگري از تلاش چين براي پذيرش بيشتر بين‌المللي يوان است؛ توافقي که حدود 30 کشور در سراسر جهان با بانک مرکزي پکن دارند.

سال‌ها وام‌دهي چين به خارج از کشور، مجموعه عظيمي از اقتصادهاي بالقوه را ايجاد کرده است که مي‌توانند از اصلاح بدهي‌هاي خود بهره‌مند شوند. به گفته گالاگر، 78 کشور فقير جهان طبق تعريفي که بانک جهاني استفاده مي‌کند، حدود 67 ميليارد دلار بدهي معوق به چين دارند.

با اين حال، بانک مرکزي چين در حال اصلاح اولويت‌هاي خود بوده و اخيرا متعهد شده است که به باز کردن بازارهاي مالي داخلي و حمايت از موسسات خارجي علاقه‌مند به استفاده از يوان به عنوان ارز تامين مالي ادامه دهد. پکن همچنين دسترسي به بازارهاي بازخريد داخلي خود را گسترش داده و يک سيستم پرداخت سريع با هنگ‌کنگ راه‌اندازي کرده است تا خارجي‌هاي بيشتري را به سمت يوان جذب کند. در همين حال، صعود بي‌وقفه بازار سهام چين، تقاضا براي يوان را افزايش داده و سرمايه‌گذاران بيشتري را به بازارهاي داخلي سوق داده است. کنترل‌هاي سرمايه چين و ترجيح بانک مرکزي چين براي ثبات، اين ارز را با وجود بازده پايين‌تر آن ثابت نگه داشته است.

در مقابل، دلار از ابتداي سال جاري تاکنون، حدود 7.5 درصد از ارزش خود را در برابر سبدي از ارزهاي جهاني از دست داده است، و وضعيت دلار به عنوان يک ارز امن به دليل سياست‌هاي تعرفه‌اي آشفته ترامپ و افزايش بدهي ايالات متحده، بي‌ثبات شده است.

در حالي که نظم جهاني در حال تغيير است، پکن مجبور است با يک عدم تطابق ساختاري دست و پنجه نرم کند که اقتصاد آن را به شدت به ارز رقيب اصلي‌اش وابسته کرده است. اين وابستگي، به ويژه پس از آنکه واشنگتن نشان داد که پس از جنگ روسيه و اوکراين، مايل به استفاده از دلار به عنوان سلاح عليه روسيه است، براي چين آسيب‌پذيري ايجاد مي‌کند.

گابريل وايلداو، مدير عامل شرکت مشاوره‌اي تنئو، گفت: خريدهاي سنگين طلا توسط چين در سال‌هاي اخير از جمله نشانه‌هايي است که نشان مي‌دهد اين کشور به طور مداوم و تدريجي به سمت دلارزدايي پيشرفت مي‌کند. چين و ساير کشورهاي غيرغربي راه‌هايي براي کاهش تدريجي وابستگي خود به دلار پيدا خواهند کرد و پرداخت‌هاي يوان به يک گزينه پشتيبان به طور فزاينده‌اي مناسب تبديل مي‌شود.

هدف فوري پکن ايجاد يک سيستم پولي چندقطبي است که در آن يوان جايگزين معتبري ارائه مي‌دهد. يک برنامه بلندپروازانه‌تر در بلندمدت، تبديل يوان به يک ارز ذخيره جهاني واقعي است که منعکس‌کننده جايگاه چين به عنوان يک ابرقدرت فناوري و اقتصادي باشد.

در اظهاراتي که در ماه سپتامبر توسط مجله حزب کمونيست کيوشي منتشر شد، پان گونگشنگ، رئيس بانک مرکزي چين، گفت: سيستم بين‌المللي ممکن است به سمت ساختاري تکامل يابد که در آن چند ارز مستقل در کنار هم وجود داشته باشند، با يکديگر رقابت کنند و يکديگر را متعادل کنند.

بر اساس گزارش بلومبرگ، اما بسياري از اقتصاددانان مي‌گويند که در غياب اصلاحات عميق‌تر، نرخ بهره پايين چين به تنهايي براي افزايش جايگاه جهاني يوان کافي نخواهد بود.