خاکسپاري سالانه 7000 عضو پيوندي در ايران

به خاک سپردن 7هزار عضو سالم از افراد مرگ مغزي بيانگر اين است که فرهنگسازي در راستاي پيوند عضو مي‌بايست در کانون توجه قرار گيرد تا جايگاه کنوني ايران در زمينه پيوند عضو بهبود يابد؛ چراکه ايران از منظر تکنيک پزشکي با کشورهاي پيشرفته در زمينه پيوند عضو تفاوتي ندارد و سرآمد است و تنها لازم است عضو قابل پيوند در درسترس باشد.

روز ملي اهداي عضو

دکتر اميد قبادي نايب‌رئيس هيات‌مديره انجمن اهداي عضو ايرانيان با بيان اينکه 31 ارديبهشت ماه، «روز ملي اهداي عضو» است، درباره تاريخچه نامگذاري اين روز اظهار کرد: امام خميني (ره)، فتواي شرعي مجازبودن اهداي عضو از افراد مرگ مغزي را 31 ارديبهشت ماه سال 1368 صادر کرد و اين فتوا پس از توضيحات دکتر ايرج فاضل صادر شد و به همين دليل اين روز به عنوان روز ملي اهداي عضو انتخاب شد.

وي درباره سبقه پيوند عضو از افراد مغزي در کشور توضيح داد: پيوند عضو از افراد مرگ مغزي از جمله دستاوردهاي انقلاب اسلامي است؛ چرا که عمل پيوند عضو از افراد مرگ مغزي پيش از انقلاب اسلامي در کشور انجام نمي‌شد. عمل پيوند عضو در کشور مي‌بايست در کانون توجه قرار گيرد؛ چرا که مايه مباهات است و مي‌بايست به آن بسيار افتخار کرد.

فتوا و قوانين اهداي عضو از افراد مرگ مغزي

نايب‌رئيس هيات‌مديره انجمن اهداي عضو ايرانيان درباره قانون پيوند عضو از افراد مرگ مغزي توضيح داد: قانون مجلس شوراي اسلامي در ارتباط با پيوند عضو از افراد مرگ مغزي حدود 11 سال پس از فتواي امام خميني يعني در سال 1379 به تصويب رسيد. همچنين آيين‌نامه اجرايي هيات‌دولت درباره پيوند عضو از افراد مرگ مغزي در سال 81 به تصويب رسيد.

85هزار پيوند عضو از زمان تصويب قانون تاکنون

وي درباره ميزان ذخيره ريالي پيوند عضو از افراد مرگ مغزي توضيح داد: از زمان تصويب قانون پيوند عضو از افراد مرگ مغزي در مجلس شوراي اسلامي تا به امروز، با اهداي عضو 12هزار و 800 نفر موافقت شده که حدود 85 هزار بيمار را پيوند زده‌ايم و ذخيره ملي ايران در اين زمينه بالغ بر 300هزار ميليارد تومان است. عمل پيوند عضو در برخي کشورها به صورت خصوصي و با هزينه‌هاي زياد انجام مي‌شود؛ به طور مثال، هزينه پيوند «ريه» حدود يک‌ونيم ميليون دلار و هزينه پيوند «قلب» نيز يک ميليون دلار است.

ايران، رتبه نخست پيوند عضو ميان کشورهاي آسيايي

قبادي با بيان اينکه ايران توانسته است رتبه نخست اهداي عضو در ميان کشورهاي آسيايي را از آن خود کند، توضيح داد: کشورهاي کره‌جنوبي و امارات نيز توانسته‌اند به ترتيب جايگاه سوم و چهارم اهداي عضو را از آن خود کنند. بررسي‌ها بيانگر اين است که يک واحد پيوند در شهر شيراز 700 عمل پيوند کبد در يک سال انجام مي‌دهد و جايگاه دوم با 480 پيوند براي يک مرکز در ايالات‌متحده است. ايران، رتبه نخست پيوند کبد در يک مرکز در سطح جهان به حساب مي‌آيد.

خاکسپاري سالانه 7000 عضو قابل پيوند از افراد مرگ مغزي

مرگ هر بيمار پيوند عضو در هر 2 تا 3 ساعت

نايب‌رئيس هيات‌مديره انجمن اهداي عضو ايرانيان درباره ميزان مرگ‌ومير افراد نيازمند پيوند عضو در ليست انتظار پيوند، توضيح داد: بررسي‌ها حاکي از آن است که هر دو تا سه ساعت، يک بيمار نيازمند پيوند عضو، جان خود را در ليست انتظار دريافت عضو، از دست مي‌دهد و اين در حالي است که سالانه حدود 6هزار تا 7هزار عضو سالم قابل اهدا از افراد مرگ مغزي در کشور به خاک سپرده مي‌شوند.

سالانه 8000 مرگ مغزي در کشور

او با بيان اينکه بيش از 5 هزار تا 8 هزار مرگ مغزي سالانه در کشور اتفاق مي‌افتد، گفت: ضربه به سر، مهم‌ترين علت مرگ مغزي در سطح جهان به ويژه کشورهاي منطقه مديترانه شرقي سازمان جهاني بهداشت به حساب مي‌آيد و حوادث ترافيکي، مهم‌ترين عامل ضربه به سر محسوب مي‌شود. آمار و ارقام بيانگر اين است که حدود 16هزار تا 20هزار نفر سالانه در کشور به دليل حوادث ترافيکي جان خود را از دست مي‌دهند که 5هزار تا 8هزار نفر از اين افراد به دليل مرگ مغزي جان خود را از دست مي‌دهند.

سالانه تا 4هزار مرگ مغزي با اعضاي مناسب پيوند

بازگشت‌ناپذيري مرگ مغزي را باور کنيد

وي ادامه داد: سالانه حدود 3هزار تا 4هزار مرگ مغزي با اعضاي مناسب پيوند وجود دارد ولي فقط يک سوم اين افراد به اهداي عضو رضايت مي‌دهند. فرهنگ اهداي عضو ريشه در نوع‌دوستي و ايثار دارد و به طور قطع، ايثار و نوع‌دوستي در ميان ايراني‌ها رايج است؛ اما نکته آن است که «بازگشت ناپذيري مرگ مغزي» را باور نکرده‌اند و اين موضوع در جامعه نهادينه نشده است. به دليل اينکه بازگشت‌ناپذيري مرگ مغزي در جامعه نهادينه نشده، دو سوم خانواده‌هايي که يک نفر از عزيزان آنها دچار مرگ مغزي مي‌شود به پيوند عضو رضايت نمي‌دهند.

زمان طلايي براي پيوند عضو از افراد مرگ مغزي

نايب‌رئيس هيات‌مديره انجمن اهداي عضو ايرانيان با بيان اينکه «زمان طلايي» براي پيوند عضو بسيار اهميت دارد، گفت: فرد مرگ مغزي در نهايت مي‌تواند تا دو هفته نسبت به دستگاه‌هاي اکسيژن‌سازي مصنوعي پاسخ دهد تا خانواده او نسبت به عمل پيوند عضو رضايت دهند ولي ريه‌ها تا 24 ساعت نخست و قلب نيز طي 48 تا 72 ساعت قابليت پيوند دارند و سپس کيفيت خود را از دست مي‌دهند. کشوري مي‌تواند نهايت استفاده از پيوند عضو از بيماران مرگ مغزي را داشته باشد که کمتر از 24 ساعت از زمان اعلام مرگ، موافقت خانواده فرد مرگ مغزي براي پيوند عضو را کسب کند.

قبادي توضيح داد: هنگامي که زمان کسب رضايت از خانواه بيمار مرگ‌مغزي طولاني مي‌شود، فقط کليه‌ها، کبد، روده بزرگ و لوزالمعده براي پيوند مناسب است و به دليل اينکه فرايند کسب رضايت براي پيوند عضو در کشور طولاني مي‌شود، فقط يک درصد بيماران نيازمند پيوند ريه عمل مي‌شوند و همچنين ميزان عمل پيوند قلب از افراد مرگ مغزي حدود 10 تا 15 درصد است. به دليل اينکه خانواده‌هاي افراد مرگ مغزي نسبت به انجام عمل پيوند عضو ديرهنگام رضايت مي‌دهند، ميزان پيوند عضو در کشور نسبت به کشورهايي که در اين زمينه فعاليت کرده‌اند، کمتر است.

جايگاه ايران از منظر پيوند عضو در سطح جهان

او درباره جايگاه ايران در زمينه پيوند عضو توضيح داد: اسپانيا در جايگاه نخست پيوند عضو قرار دارد و کشور ما نيز جايگاه سي‌ويکم را از آن خود کرده است. حدود 30 سال است که اسپانيا توانسته رتبه نخست پيوند عضو را از آن خود کند و سپس آمريکا، پرتغال، بلژيک و اسلووني در جايگاه‌هاي بعدي قرار دارند.

ضرورت فرهنگ‌سازي در زمينه اهداي عضو

نايب‌رئيس هيات‌مديره انجمن اهداي عضو ايرانيان با بيان اينکه ايران از منظر تکنولوژي با کشورهاي پيشرفته تفاوتي ندارد، افزود: ايران از منظر پيوند و اهداي عضو داراي کرسي‌هاي بين‌المللي است و نتايج و خروجي پيوند عضو در ايران با کشورهاي پيشرفته تفاوتي ندارد. موضوع اين است که عضو قابل پيوند مي‌بايست در دسترس باشد تا پزشکان‌مان بتوانند عمل پيوند را انجام دهند. با توجه به اين شرايط بايد گفت آنچه که در زمينه پيوند عضو از عمل پيوند مهم‌تر است، فرهنگ‌سازي و بسترسازي مورد نياز اجتماعي است.

3 ضلع تشکيل‌دهنده پيوند عضو

وي با بيان اينکه پيوند عضو از سه ضلع تشکيل مي‌شود، تصريح کرد: «علم»، «تجهيزات و امکانات» و «فرهنگ» سه ضلع تشکيل دهنده پيوند عضو هستند. علم که پايه و ضلع اول پيوند عضو به حساب مي‌آيد و 20 درصد در نجات جان بيماران نقش دارد. ميزان سهم تجهيزات و امکانات در حفظ نجات بيماران پيوند عضو حدود 30 درصد است؛ اما سهم فرهنگ در اين ميان از دو ضلع ديگر بيشتر است. نقش رسانه، سازمان‌ها و نهادهاي فرهنگ‌ساز، نقش نام‌آوران عرصه‌هاي فرهنگ، علم، ادب و هنر کشور 2.5 برابر نقش پزشکان است.

ضرورت آمادگي جامعه براي پيوند عضو

او ادامه داد: پيوند عضو، يک کار تکنولوژيک و علمي است و در صورت در دسترس بودن عضو قابل پيوند انجام مي‌شود؛ اما موضوع اين است که جامعه براي رضايت پيوند عضو آمادگي داشته باشد. هنگامي که پيوند عضو در يک کشور پيشرفت نمي‌کند نبايد مسئولان حوزه سلامت را به چالش کشيد، بلکه تمام مسئولان حوزه فرهنگ، خيرين، حاميان و نام‌آوران عرصه‌هاي مختلف بايد پاسخگو باشند. شرايط مي‌بايست به نحوي باشد که فرهنگ مردم ايران در ارتباط با مرگ مغزي مانند مردم اسپانيا باشد و مرگ مغزي را مرگ حتمي قلمداد کنند.

تفاوت «کما» و «مرگ مغزي»

وي با بيان اينکه طبيعي است که مردم تفاوت ميان «کما» و «مرگ مغزي» را ندانند، توضيح داد: هنگامي که مردم براي درمان بيماري به پزشک مراجعه مي‌کنند، بدون چانه‌زني نسبت به مصرف داروي تجويزي اقدام مي‌کنند يا به نيت درمان خود را به تيغ جراحي پزشکان مي‌سپارند. اين موضوع را مطرح کردم تا بگويم پزشکان مرجعي براي تشخيص مرگ مغزي يا کما هستند؛ من از مردم مي‌خواهم همانطور که براي تشخيص يک بيماري به پزشک اقتدا مي‌کنند، تشخيص و اعلام مرگ مغزي را نيز پذيرا باشند.

8 عضو قابل اهدا

نايب‌رئيس هيات‌مديره انجمن اهداي عضو ايرانيان درباره مرگ مغزي گفت: در مرگ مغزي، خون‌رساني داخل مغز به طور کامل متوقف مي‌شود؛ به همين دليل پس از مدتي مغز متلاشي مي‌شود؛ سلول‌هاي مغزي مي‌ميرند و گردش خون براي فرد مرگ مغزي را با استفاده از لوله اکسيژن مي‌توان براي چند روز حفظ کرد. هشت عضو بدن قابل اهدا هستند و مي‌تواند جان هشت نفر را نجات دهد. من از خانواده‌هاي افراد مرگ مغزي مي‌خواهم به جاي اينکه اعضاي عزيزان خود را به خاک بسپارند، با اين اعضا، جان بيماران نيازمند پيوند عضو را نجات دهند.

وي افزود: مغز در افرادي که در کما به سر مي‌برند سالم است و اين افراد فوت شده قلمداد نمي‌شوند. فرد مرگ مغزي در نهايت به مدت 14 روز به وسيله دستگاه‌ها قابل نگه‌داشتن است. من به عنوان يک پزشک مي‌گويم که فرد مرگ مغزي و فردي که در کما به سر مي‌برد از روي ظاهر قابل تمايز نيستند و وضعيت آنها با معاينات پزشکي تشخيص داده مي‌شود. من از مردم مي‌خواهم که تشخيص ميان کما و مرگ مغزي را به پزشکان واگذار کنند، همان‌طور که تشخيص بين بيماري آپانديسيت يا التهاب کيسه صفرا را به پزشکان واگذار مي‌کنند.

باور مرگ مغزي، مهم‌ترين عامل نجات بيماران نيازمند عضو

قبادي گفت: خانواده‌هاي افراد مرگ مغزي با اعلام رضايت براي پيوند عضو مي‌توانند براي عزيزان خود باقيات‌ و صالحات داشته باشند. باور مرگ مغزي، مهم‌ترين عامل نجات جان بيماران نيازمند پيوند در تمام دنيا به حساب مي‌آيد و هر کشوري در اين زمينه فرهنگسازي کرده، توانسته است جان بيماران پيوند عضو را نجات دهد. اميدوارم که مسئولان کشور هنگامي که يک نفر از بستگان آنها به پيوند عضو نياز دارد، متوجه اهميت فرهنگ‌سازي در زمينه ترويج پيوند عضو نشوند، چرا که آن زمان بسيار دير است. اميدوارم که فرهنگ‌سازي گسترده در زمينه پيوند عضو شکل گيرد.

منبع: ايسنا