اظهار نظر 0

روزنامه به دیدگاه شما نیازمند است،از نظراتتون روی موضوعات پیشوازی خواهیم کرد.

  • برگزیده خوانندگان
  • همه
مرتب کردن بر اساس : قدیمی تر

جايگاه علمي ايران در رتبه بندي‌هاي جهاني افزايش يافت

بنيانگذار موسسه ISC با تشريح جايگاه علمي ايران در رتبه بندي‌هاي جهاني از افزايش توليدات تحقيقاتي و بهبود جايگاه دانشگاه‌هاي ايران در اين رتبه‌بندي‌ها خبر داد.

جايگاه علمي ايران در رتبه بندي‌هاي جهاني افزايش يافت

جعفر مهراد، استاد پيشکسوت دانشگاه شيراز و بنيانگذار موسسه ISC مي گويد: ايران در چند دهه گذشته، عليرغم مواجهه با چالش هايي مانند تحريم هاي بينالمللي، گام هاي بلندي در توسعه علمي برداشته است که شاخص بارز آن افزايش توليدات تحقيقاتي و بهبود جايگاه دانشگاه هاي ايران در رتبه بنديهاي جهاني است.

 

فارس: در هفته هاي اخير نتايج رتبه بندي هاي جهاني دانشگاه ها منتشر شده است. کمي درباره موقعيت دانشگاه هاي ايران توضيح دهيد.

مهراد: در رتبه بندي کيو اس (QS) که از رتبه بندي هاي مهم و معتبر بين المللي است، چندين دانشگاه کشور در ميان 500 دانشگاه برتر جهان قرار دارد. دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتي شريف، دانشگاه صنعتي اميرکبير و دانشگاه علم و صنعت ايران از آن جمله است.

دانشگاه تهران نيز با کسب رتبه 322 نخستين دانشگاه کشور است که افتخار بزرگي را به ارمغان آورده است. 

 در رتبه بندي دانشگاه هاي جهان (WUR)، تايمز هاير اجوکيشن (THE) در سال 2025 تعداد 85 دانشگاه ايراني در رتبه بندي جهاني قرار دارند. 

 دانشگاه شريف  رتبه جهاني بين 350-301 و دانشگاه تهران در علوم و مهندسي کامپيوتر رتبه اي بين 250-201  کسب کرده اند.

  همينطور، در يو اس نيوز، در سال گذشته 68 دانشگاه ايران در جمع دانشگاههاي ممتاز جهان گزارش شده است. 

 توجه کنيد، در سال پيش از آن مجموعا 52 دانشگاه ايران در اين رتبه بندي حضور داشت. رتبه دانشگاه هاي تهران و آزاد اسلامي  در بين 400 دانشگاه نخست اين رتبه بندي ديده مي شود.

رتبه دانشگاه صنعتي شريف و علوم پزشکي تهران مشترکا 516 است. سپس، دانشگاه هاي تبريز، صنعتي اميرکبير، تربيت مدرس، علوم پزشکي تبريز، علوم پزشکي ايران و علوم پزشکي شهيد بهشتي 10 دانشگاه برتر نخست کشور است که يو اس نيوز آن ها را در بين 2250 دانشگاه معتبر جهان رتبه بندي کرده است.

فارس: لطفا از جايگاه و آمار مقالات علمي ايران بگوييد.

مهراد: قبل از ورود به آمارها مي خواهم توجه شما را به گزارش Research.com جلب کنم که خيلي مهم است. در حوزه فني مهندسي دانشگاه تهران با شاخص D (شاخص H مختص رشته) پيشتاز است و پس از آن دانشگاه هاي صنعتي شريف و تبريز قرار دارند.

اين شاخص را Reseach.com استفاده مي کند و در رتبه بندي دانشمندان را با تمرکز بر رشتههاي خاص مورد استفاده قرار ميدهد. اين سايت، شاخص H را بر اساس انتشارات و استنادهاي يک پژوهشگر  در رشته تخصصي آن، محاسبه ميکند.

از طرف ديگر، شاخص D به مقايسه پژوهشگران يک رشته خاص کمک ميکند و آنهايي را که بيشترين سهم را در آن حوزه خاص دارند برجسته و متمايز
مي سازد.

 به طور کلي، بهره وري علمي ايران در نشريات نمايه شده در وب او ساينس (WoS)، به طور قابل توجهي افزايش يافته است.

 

 * رتبه 17 ايران در بين کشورهاي توليد کننده علم دنيا

  ميزان توليدات علمي ايران در قالب انتشارات پژوهشي در سال 2024، در همين پايگاه معتبر 69050 اثر گزارش شده است. در اين سال، رتبه ايران در بين کشورهاي توليد کننده علم 17 بود.

همين تعداد اثر پژوهشي در قالب مقاله علمي، نمايه شده در وب او ساينس، ايران را در بين کشورهاي اسلامي در جايگاه سوم نشان مي دهد. البته، مي پذيرم که در سال هاي پيش از 2024، رتبه ايران در جمع کشورهاي اسلامي دوم بود. با اين حال، تعداد استنادها درخور توجه است. 

  مثلا، در سال 2023، رقمي نزديک به 300 و سي هزار استناد. ايران از نظر رتبه بندي موضوعي (منطقه اي)، در علوم فيزيکي رتبه دوم، در شيمي و علوم بهداشتي رتبه سوم، در علوم زمين و محيط زيست رتبه چهارم و در علوم زيستي رتبه پنجم را دارد.

فارس: نگاهي هم به ميزان توليدات علمي ايران در پايگاه اسکوپوس (SCOPUS) داشته باشيم.

مهراد: وضعيت آمارهاي توليد علم ايران در اسکوپوس متفاوت است و اين تفاوت در اصل بر مي گردد به حجم پايگاه. در اسکوپوس.

ميزان توليدات علمي ايران در سال 2024، بالغ بر 77 هزار است و از اين نظر، ايران در جايگاه 15 توليد علم جهان نشسته است. از اين ميزان توليد مقاله پژوهشي، در حدود 26315 اثر با همکاري هاي بين المللي صورت گرفته است.

 

* رتبه دوم علمي ايران در جهان اسلام

رتبه ايران با در نظر گرفتن آمارهاي اسکوپوس در جهان اسلام، دوم است. پيش از سال 2024، ايران موفق به کسب رتبه
 اول توليد علم در بين کشورهاي اسلامي بود.

اين را هم اضافه کنم که در سال 2024، بيش از 2500 پژوهشگر ايراني در بين 2 درصد دانشمندان برتر جهان با بيشترين استناد را دارند. اين ميزان نسبت به سال 2023، با 1870 پژوهشگر افزايش قابل توجهي است.

 

*  ايران در نشريات علوم پزشکي در بين 20 کشور برتر دنيا قرار دارد

در بحث رتبه بندي موضوعي هم، ايران از نظر نشريات علوم پزشکي در بين 20 کشور برتر قرار دارد. 

فارس: لطفا در مورد شاخص نيچر هم توضيح دهيد که رتبه ايران در اين شاخص چگونه است.

مهراد: گزارش پيشگامان پژوهشي (RLR)، سال 2024، ايران را در رتبه 32 جهاني قرار داده است. اشاره ام به همان شاخص نيچر است.

جالب اين است اين رتبه در سال هاي گذشته خصوصا از سال 2021 که رتبه ايران 36 گزارش شده بود، همچنان دست نخورده باقي مانده است.

در اين شاخص، دانشگاه تهران در ميان 86 دانشگاه کشور، برترين دانشگاه ايران رتبه بندي شده است. سال پيش از آن، اين برتري از آن دانشگاه شيراز بود.

بايد بپذيريم که دانشگاه هاي کشور، سال هاي متمادي است که از طريق سياستها و برنامه هاي مختلف، از آموزش و پژوهش، و از فناوري و نوآوري حمايت مي کنند.

از طرف ديگر، زمينه هاي کليدي پيشرفت هم بسيار است. براي مثال، ايران سال هاست که در مقالات نانو، نمايه شده در ISI رتبه هاي برتر جهاني را از آن خود کرده است.

تعداد شرکت هاي دانش بنيان در ايران از مرز ده هزار گذشته است که در زمينههاي پيشرفته اي مانند نانوتکنولوژي، بيوتکنولوژي و فناوري ارتباطات و اطلاعات فعاليت مي کنند.

ايران، در زمينه تحقيقات سلول هاي بنيادي جزو 10 کشور برتر جهان است. همينطور، ايران در تحقيقات سلامت پيشرفت قابل توجهي داشته و همان طوري که گفتم از نظر انتشارات علوم پزشکي در بين 20 کشور برتر قرار دارد.

حالا، توجه کنيد که  اين  پيشرفت ها زماني صورت مي گيرد که محدوديت هاي اقتصادي و مشکلات در همکاري هاي بين المللي مانع رشد تحقيقات و انتشار مقاله هاي علمي است و به طور بالقوه در کاهش اخير بروندادهاي تحقيقاتي ايران نقش داشته است. 

 مي بينيم که دولت همواره کوشيده است هزينه هاي تحقيق و توسعه را به ميزان قابل توجهي افزايش دهد، اما اين مهم عملا ميسر نمي شود و از بسياري از کشورها در تخصيص توليد ناخالص داخلي به تحقيقات عقب هستيم.

 

اطلاعاتی برای نمایش وجود ندارد.