جام‌جهاني سياسي يا سياست پيشگيري از سنگ‌اندازي آمريکا

مواضع نادرست و سياسي کردن موضوعي که از اساس نبايد ايجاد نگراني مي‌کرد باعث شد رئيس فيفا، بر ما منت بگذارد و ضمانت دهد که تيم ملي جزو 48 تيم حاضر در جام‌جهاني خواهد بود؛ آن هم تيمي که مقتدرانه جواز حضور در جام جهاني را کسب کرد.

به گزارش تابناک، شمارش معکوس براي برگزاري جام‌جهاني 2026 به ميزباني سه کشور مکزيک، کانادا و ايالات متحده آمريکا آغاز شده است. البته براي تيم‌هايي، چون ايران که خيلي زود حضور خود را در جذاب‌ترين گردهمايي فوتبال جهان مسجل کردند، اين مهم از چند ماه پيش شروع شده است. تيم ملي فوتبال ايران براي حضوري موفق در جام جهاني 2026 به چه ابزار و مراحلي براي آماده‌سازي نياز دارد؟ اگر فکر مي‌کنيد اين اصلي‌ترين پرسشي است که متوليان فوتبال پس از صعود به جام‌جهاني درصدد پاسخ به آن بوده‌اند، اشتباه مي‌کنيد.

پرونده مسابقات انتخابي جام‌جهاني در قاره آسيا هنوز بسته نشده بود که يک شايعه دلهره‌آور با واکنش‌هاي رسمي، شکل جدي‌تري به خود گرفت. ماجرا به 48 ساعت قبل از آخرين بازي قلعه‌نويي و شاگردانش در مرحله نهايي مسابقات انتخابي بازمي‌گردد؛ جايي که تيم ملي صعودش را قطعي کرده بود و بايد در ديدار پاياني خود به مصاف کره‌شمالي مي‌رفت. مهدي تاج 18 خرداد سال جاري در اردوي تيم ملي حضور يافت و در بخشي از صحبت‌هايش با ملي‌پوشان، جملات غيرمنتظره‌اي گفت: «ان‌شاءالله براي جام‌جهاني به بهترين شکل آماده مي‌شويم و تدارکات خوبي خواهيم داشتيم. اتفاقي هم در جام‌جهاني نمي‌افتد. من اينجا مي‌گويم که اگر رسانه‌اي اعلام کرد تيم ايران مي‌آيد يا نمي‌آيد يا تحريم هستيم يا اينکه براي جام جهاني به ما ويزا مي‌دهند يا نه، اصلاً به اين مسائل فکر نکنيد. اينها وظيفه فدراسيون فوتبال است و نگران آينده تيم ملي نباشيد.»

رئيس فدراسيون فوتبال درحالي اين موضوع را مطرح کرد که مشخصاً واکنشي به فرمان دونالد ترامپ بود. رئيس جمهور آمريکا چند روز پيش از آن، در فرماني ممنوعيت ورود شهروندان 12 کشور از جمله ايران به اين کشور را اعلام کرد. البته در همان مقطع، گزارش‌ها و اظهارنظر‌هاي معتبر و قابل‌توجهي منتشر شد مبني بر اينکه فرمان ترامپ استثنا‌هايي از جمله ورزشکاران جهاني و المپيکي دارد؛ بنابراين شواهد و قرائن نشان مي‌داد مشکل خاصي در اين زمينه وجود نخواهد داشت و انتظار مي‌رفت فدراسيون فوتبال در صورت نياز با هماهنگي نهاد‌هاي بالادستي از جمله وزارت ورزش و وزارت امور خارجه، با تمام توان سراغ تحقق وعده‌اي برود که اهالي فوتبال و مردم انتظار آن را دارند.

البته نه‌تنها چنين اتفاقي نيفتاد و خبري از تدارک ديدار‌هاي دوستانه هم‌تراز براي آماده‌سازي تورنمنتي مهم، چون جام‌جهاني نشد، بلکه به‌رغم تمام مخالفت‌ها و انتقادها، تيم ملي راهي کافا شد و به دليل عملکرد ضعيف، مسابقاتي پرحاشيه را با شکست برابر ازبکستان در ديدار نهايي پشت سرگذاشت. با اين اوصاف آنچه مهم است اينکه هنوز مشخص نيست موضع مسئولان فدراسيون فوتبال درباره ماجراي ويزاي کادرفني و بازيکنان، سياسي‌کاري بود يا سياسي‌سازي اتفاقي فرضي و دور از واقعيت! آنها در ماه‌هاي گذشته بار‌ها به شکل مستقيم و غيرمستقيم به اين موضوع پرداختند و کار تا جايي پيش رفت که حتي وزير امور خارجه هم مجبور به واکنش در اين خصوص شد.

مدتي قبل، عباس عراقچي در مورد احتمال کارشکني آمريکا و عدم صدور ويزا براي تيم ملي فوتبال گفت: «تا جايي که مي‌دانم بازي‌هاي ما در دور مقدماتي در مکزيک برگزار مي‌شود و اين بحث فعلاً موضوعيت ندارد. در ضمن زماني که بحث عدم صدور ويزا را مطرح کردند، گفتند که اين موضوع شامل حال ورزشکاران و تيم‌هاي ورزشي نمي‌شود. خيلي بعيد مي‌دانم که اين اتفاق رخ بدهد. اين يک آبروريزي بزرگ براي دولت آمريکاست که به تيم ملي ايران، آن هم بعد از صعود مقتدرانه به جام جهاني رواديد ندهد. تقريباً غيرممکن است که به کاروان ما ويزا ندهند. شما دعا کنيد تيم ملي از مرحله اول بالا بيايد، ويزاي آمريکاي بازيکنان و کادرفني با ما.»

نگراني تيم‌ملي با توجيه غيرقابل پيش‌بيني بودن ترامپ

در واقع مواضع فدراسيون فوتبال پاي وزير امور خارجه را به موضوعي باز کرد که حتي خود او به عنوان نفر اول ديپلماسي و مراودات بين‌المللي، تأکيد دارد چنين اتفاقي غيرممکن است و شامل حال ورزشکاران نمي‌شود. گرچه عراقچي در ميان اظهاراتش، به موضوعي اشاره کرد که احتمالاً درست نيست. هيچ تضميني وجود ندارد که بازي‌هاي ايران در مرحله گروهي جام جهاني در مکزيک برگزار شود. قرعه‌کشي جام جهاني 2026 قرار است 14 آذرماه برگزار شود و 48 تيم شرکت کننده در بيست‌وسومين دوره جام جهاني هم‌گروه‌هاي خود را بشناسند. نکته حائزاهميت اينکه 16 استاديوم ميزباني رقابت‌ها را برعهده دارند که شامل 11 استاديوم از ايالات متحده، 3 استاديوم از مکزيک و 2 استاديوم از کاناداست. بديهي است که در چنين شرايطي احتمال برگزاري بازي‌هاي ايران در کشور مکزيک، چندان زياد نيست.

عجيب اينکه اظهارنظر‌ها و سياسي جلوه دادن اتفاقات و شرايط تيم ملي، تمامي ندارد. همين چند روز پيش، مهدي محمدنبي در نشست آنلاين هيأت رئيسه فدراسيون، تأکيد کرد که اگر تيم ملي راهي مرحله حذفي جام جهاني نشود، تحت تأثير شرايط سياسي و محدوديت‌ها براي آماده‌سازي تيم‌ملي خواهد بود. نايب رئيس فدراسيون فوتبال و مدير تيم ملي، در بخشي از صحبت‌هايش گفت: «با توجه به وضعيت سياسي که در کشور وجود دارد، يکي از مشکلات ما براي ديدار‌هاي تدارکاتي است. اين حقيقتي است؛ بالاخره 40 سال است که در ورزش هستيم. فضاي فعلي پاشنه آشيلي شده براي بازي‌هاي دوستانه تيم ملي. بحث بعدي حضور تيم ملي در آمريکاست. همان‌طور که آقاي تاج اشاره کرده، قوانين مسابقات به ميزبان اين اجازه را نخواهد داد که در محدوديت‌هايي که براي ويزا هست کاري کنند، مگر اينکه اتفاق ديگري به‌خاطر غيرقابل پيش‌بيني بودن اين آدم (ترامپ)، به وجود بيايد.»

از يکسو مي‌گويند که مشکلي براي صدور ويزاي اعضاي تيم ملي نخواهد بود و از سويي ديگر، به هر طريقي که امکان داشته باشد اين مسأله را مطرح مي‌کنند. در حالي که به نظر مي‌رسد ماجراي عدم صدور ويزاي آمريکا براي تيم ملي در جام جهاني، هيچ موضوعيتي ندارد و با توجه به قوانين از ابتدا هم عنوان کردن و پرداختن به آن دليل واضح و منطقي نداشته، اما در پايان تورنمنت کافا اتفاقي عجيب افتاد. قلعه‌نويي و شاگردانش که با شکست برابر ازبکستان در کسب جام ناکام ماندند، بعد از بازي در رختکن، يک ميهمان ويژه داشتند؛ جياني اينفانتينو.

پيش از اينکه رئيس فيفا صحبت کند، مهدي تاج خطاب به بازيکنان و کادرفني گفت: «با وجود ايشان هيچ مشکلي پيش نمي‌آيد. با اينفانتينو صحبت کرديم و گارانتي لازم را ايشان داده است که مشکلي براي جام جهاني پيش نمي‌آيد.» جياني اينفانتينو هم گفت: «به‌عنوان رئيس فدراسيون جهاني فوتبال گارانتي حضورتان در جام‌جهاني را مي‌دهم، به جام جهاني آمريکا خوش آمديد!» بدين ترتيب مواضع نادرست و سياسي کردن موضوعي که از اساس نبايد ايجاد نگراني مي‌کرد باعث شد رئيس فيفا، بر ما منت بگذارد و ضمانت دهد که تيم ملي جزو 48 تيم حاضر در جام‌جهاني خواهد بود؛ آن هم تيمي که مقتدرانه جواز حضور در جام جهاني را کسب کرد.