ثبت نخستين نهاد يهودي در سوريه

در گامي بي‌سابقه در تاريخ معاصر سوريه، «مؤسسه ميراث يهودي در سوريه» به‌عنوان نخستين نهاد يهودي، موفق به دريافت ثبت قانوني رسمي در اين کشور شده است؛ اقدامي که به دنبال روي کار آمدن دولت شورشيان سوريه در اين کشور رخ داده
است.

بر اساس گزارش منابع محلي سوريه، هدف اصلي اين نهاد، حفاظت و بازسازي ميراث يهوديان سوريه عنوان شده است؛ از جمله مرمت کنيسه‌ها، احياي اماکن مذهبي تخريب‌شده در جريان جنگ و حتي برگزاري دوره‌اي زيارت‌هاي ديني و فرهنگي در
سوريه.

 نقش يهوديان سوري مقيم آمريکاطبق گزارش‌ها، اين سازمان غيردولتي هفته گذشته توسط گروهي از يهوديان سوري-آمريکايي در سوريه به ثبت رسيد. يکي از چهره‌هاي محوري اين ابتکار، «هنري حمرا» است؛ فردي که در سوريه متولد شده اما در دهه 1990 همراه خانواده‌اش به نيويورک مهاجرت کرده بود.

حمرا پس از حدود 30 سال پس از روي کارآمدن «ابو محمد الجولاني» سرکرده شورشيان سوريه، 4 بار به سوريه سفر کرده است. اين سفرها در قالب هيأت‌هايي انجام شده که توسط «نيروي اضطراري سوريه» سازمان‌دهي شده‌اند.

هنري حمرا فرزند يوسف حمرا است؛ روحاني‌اي که از او به‌عنوان آخرين خاخام يهودي سوريه ياد مي‌شود.

 همکاري دولت جديد سوريه

حمرا در گفت‌وگو با خبرگزاري «آسوشيتدپرس» گفته است: «خسارت‌ها بسيار زياد است و کارهاي زيادي بايد انجام شود. از دولت خواسته‌ايم به ما کمک کند و اختيارات لازم را بدهد تا بتوانيم همه‌چيز را پاک‌سازي و به وضعيت طبيعي بازگردانيم.»

او همچنين تأکيد کرده که دولت شورشيان سوريه را «بسيار همکاري‌کننده» يافته است. احياي کنيسه‌ها و واکنش‌هادر همين راستا، مرکز موسوم به «ديده‌بان حقوق بشر سوريه» دو روز پيش اعلام کرد که نخستين کنيسه و مدرسه يهودي در محله جميليه شهر حلب بار ديگر بازگشايي شده است؛ اقدامي که به گفته اين نهاد، تلاشي براي احياي بقاياي حضور يهوديان در اين شهر به شمار مي‌رود. اين افتتاح با حضور يک هيأت يهودي انجام شد که درباره هويت آن، گزارش‌هاي متناقضي منتشر شده است.

برخي منابع از حضور هيأتي از اسرائيل سخن گفته‌اند، در حالي که منابع ديگر تأکيد کرده‌اند اين افراد يهوديان سوري هستند که در دهه 1990 کشور را ترک کرده بودند.

«رامي عبدالرحمن» مدير ديده‌بان حقوق بشر سوريه اعلام کرده است که حمرا و يک خاخام ديگر از دمشق و حلب نيز بازديد کرده‌اند و يک کنيسه قديمي در حلب که دهه‌ها بسته بود، براي تحويل و بهره‌برداري آماده شده است. به گفته او، در حال حاضر هيچ يهودي ساکني در حلب وجود ندارد، اما بازگشايي اين اماکن مي‌تواند زمينه‌ساز گردشگري مذهبي باشد.

وي افزود که تحرکات مشابهي در دمشق جريان دارد و گام بعدي احتمالا در قامشلي خواهد بود.

موضع رسمي دولت شورشيان سوريه«هند قبوات» وزير امور اجتماعي دولت شورشيان سوريه در گفت‌وگو با آسوشيتدپرس، تأکيد کرده است: «يهوديان سوري بخشي جدايي‌ناپذير از بافت اجتماعي سوريه هستند. کشور ما موزاييکي از تمدن‌ها، اديان و اقوام مختلف است.»

بر اساس گزارش نهاد «عدالت براي يهوديان کشورهاي عربي»، جمعيت يهوديان سوريه در اوايل قرن بيستم حدود 50 هزار نفر بود که اين رقم در سال 1948 به 30 هزار نفر و حدود يک دهه بعد به 5 هزار نفر کاهش يافت.

تا سال 1991 تنها 100 يهودي در سوريه باقي مانده بودند و برآورد مي‌شود امروز حدود 4 نفر از آنان در اين کشور زندگي
مي‌کنند.