ايران در جمع 50 قدرت برتر غذايي جهان قرار گرفت

اين گزارش، که شاخصي مبتني بر ميزان توانايي کشورها در تأمين نيازهاي غذايي داخلي خود تدوين کرده، معيار 100 درصد را به‌عنوان سقف خودکفايي در هر گروه غذايي در نظر گرفته است. کشورهايي که در يک دسته امتيازي بالاتر از 100 درصد دارند، از توان صادراتي برخوردارند، و در مقابل، عددهاي پايين‌تر نشانه وابستگي به واردات است.

بر پايه اين ارزيابي، ايران با رتبه 44 در فهرست جهاني، جايگاهي قابل‌توجه به خود اختصاص داده است. طبق اين گزارش، جمهوري اسلامي ايران در بخش توليد ميوه و سبزيجات و همچنين گوشت، به امتيازي فراتر از 100 درصد دست يافته است. به‌عبارت ديگر، نه‌تنها نياز داخلي را به‌طور کامل تأمين مي‌کند، بلکه پتانسيل صادرات نيز در اين حوزه‌ها وجود دارد.

در مقابل، در بخش‌هايي مانند حبوبات و مواد نشاسته‌اي همچون گندم و برنج، ايران هنوز به سطح خودکفايي کامل نرسيده و وابستگي‌هايي به واردات دارد؛ موضوعي که نيازمند برنامه‌ريزي و سرمايه‌گذاري بيشتر در زيرساخت‌هاي کشاورزي است.

 اين يافته‌ها با داده‌هاي منتشر شده از سوي سازمان خواربار و کشاورزي ملل متحد (فائو) نيز هم‌راستا است. بر اساس گزارش «چشم‌انداز غذا و کشاورزي 2024» فائو، ايران يکي از معدود کشورهاي در حال توسعه در منطقه غرب آسياست که به‌طور پايدار توانسته در زمينه توليد پروتئين دامي و محصولات باغي رشد مداومي داشته باشد. فائو همچنين هشدار داده که بحران تغييرات اقليمي و کاهش منابع آبي، مهم‌ترين تهديدهاي پيش‌روي امنيت غذايي کشورهاي نيمه‌خشک نظير ايران هستند.

بانک جهاني نيز در گزارش توسعه کشاورزي 2023 اشاره کرده است که با وجود کاهش نزولات آسماني و فشارهاي محيط‌زيستي، عملکرد ايران در توليد گوجه‌فرنگي، هندوانه، زعفران و پسته در سطح جهاني برجسته است و اين کشور از معدود صادرکنندگان بزرگ در اين حوزه‌هاست.

در همين حال، برنامه جهاني غذا (WFP) نيز در تازه‌ترين تحليل منطقه‌اي خود، بر اهميت سياست‌هاي پايدار غذايي در کشورهاي خاورميانه تأکيد کرده و ايران را به‌عنوان يکي از نمونه‌هاي موفق در زمينه حفظ نسبي امنيت غذايي در دوران بحران کوويد-19 و جنگ اوکراين معرفي کرده است.

با توجه به اين داده‌ها، کارشناسان داخلي تأکيد مي‌کنند که براي حفظ و ارتقاء موقعيت ايران در رتبه‌بندي‌هاي بين‌المللي، توسعه کشاورزي هوشمند، اصلاح الگوي کشت، افزايش بهره‌وري، مديريت بهينه منابع آب و حمايت از زنجيره توليد تا مصرف، گام‌هايي حياتي و راهبردي به‌شمار مي‌آيند.

در زماني که بسياري از کشورها در حال تقلا براي تضمين غذاي مردم خود هستند، ايران با تقويت زيرساخت‌هاي توليد داخلي و کاهش وابستگي به واردات، مي‌تواند نقشي کليدي در امنيت غذايي منطقه ايفا کند موضوعي که از سطح مزيت اقتصادي فراتر رفته و بُعدي راهبردي و ژئوپليتيکي يافته است.