اسقاط 2/4 ميليون خودروي فرسوده در 19 سال

به طور دقيق‌تر، در سراسر کشور 41 ميليون و 206 هزار و 148 دستگاه خودرو در حال تردد هستند که شامل 22 ميليون و 465 هزار و 112 دستگاه خودروي سواري، 313 هزار و 456 تاکسي درون‌شهري، 2 ميليون و 583 هزار و 643 وانت، 65 هزار و 703 اتوبوس، 111 هزار و 108 ميني‌بوس، 465 هزار و 407 کاميون، 50 هزار و 904 دستگاه ساير کاربري‌ها، 558 هزار و 173 کاميونت، 242 هزار و 778 کشنده و تريلر، 670 هزار و 211 انواع ماشين کشاورزي، کمباين و تراکتور، 15 هزار و 439 آمبولانس و 13 ميليون و 664 هزار و 211 موتور سيکلت مي‌شود.

بر اساس آمار، از اين تعداد، 22 ميليون و 102 هزار و 140 دستگاه فرسوده هستند که شامل 7 ميليون و 552 هزار و 730 خودروي سواري، 11 ميليون و 395 هزار و 238 موتورسيکلت، 2 ميليون و 68 هزار و 571 وانت، 385 هزار و 65 تاکسي، 59 هزار و 762 اتوبوس، 97 هزار و 457 ميني‌بوس، 41 هزار و 581 خودروي دولتي، 214 هزار و 421 کاميون، 25 هزار و 943 کاميونت، 53 هزار و 732 کشنده و تريلر، 123 هزار و 772 خودروي کار و 83 هزار و 868 ساير وسايل نقليه فرسوده هستند.

در همين راستا و با توجه به اينکه طبق مطالعات انجام‌شده توسط وزارت بهداشت و دانشگاه‌هاي علوم پزشکي کشور سالانه بيش از 40 هزار مورد مرگ‌ومير در کشور به دليل انتشار ذرات معلق برآورد مي‌شود فرآيند اسقاط و نوسازي خودروها از سال‌ها پيش در دستور کار قرار گرفته و براي اجراي آن نياز به هماهنگي بين ده‌ها دستگاه و ذي‌نفع است. سازوکارهاي مالي و اجرايي متعددي نيز براي اين هدف طراحي شده است.

در سال 1403 حدود 350 هزار خودرو اسقاط شد و اين اقدامات از نظر اقتصادي و محيط‌زيستي منجر به صرفه‌جويي و کاهش آلايندگي شده است؛ به طوري که مجموع صرفه‌جويي ارزي سال گذشته حدود 1.3 ميليارد دلار برآورد
مي‌شود.

به طور دقيق‌تر در سال 1386 بيش از 50 هزار خودرو اسقاط شد که اين عدد در سال 1393 به اوج خود رسيد و از مرز 300 هزار دستگاه عبور کرد. در ادامه اما روند نزولي شد تا جايي که در سال 1398 تنها 6800 دستگاه خودروي فرسوده اسقاط شد.

در سال 1399 تعداد 12 هزار و 980 دستگاه، در سال 1400 تعداد 15 هزار و 816 دستگاه، در سال 1401 تعداد 22 هزار و 11 دستگاه، در سال 1402 پس از تصويب قانون ساماندهي صنعت خودرو و همچنين آئين‌نامه ماده 10 اين قانون در هيئت وزيران، تعداد 76 هزار و 779 دستگاه و در سال 1403 تعداد 349 هزار و 356 دستگاه خودروي فرسوده اسقاط شد. در مجموع از سال 1386 تا 1403 تعداد 2 ميليون و 482 هزار و 961 دستگاه خودروي فرسوده اسقاط شده است.

بررسي وضعيت پايتخت نيز نشان مي‌دهد که در تهران، از حدود 3 ميليون موتورسيکلت، 2.4 ميليون دستگاه فرسوده هستند که آلايندگي آن‌ها بيش از 4 برابر خودروهاست و 80 درصد آن‌ها کاربراتوري هستند. اسقاط اين موتورسيکلت‌ها مي‌تواند تأثير قابل توجهي بر کاهش آلودگي هوا داشته باشد. فرآيند اسقاط موتورسيکلت‌هاي فرسوده از خرداد 1404 آغاز شده و تاکنون بيش از 12 هزار مالک ثبت‌نام کرده‌اند. بسته‌هاي حمايتي شامل مشوق‌هاي کالا و نقدي براي تسهيل جايگزيني با موتورسيکلت‌هاي کم‌مصرف يا برقي در نظر گرفته شده است.

علاوه بر خودرو و موتورسيکلت، در کشور 150 شناور و بيش از 600 واگن وجود دارند که قابليت اسقاط دارند، اما شرايط اجرايي لازم براي آن فراهم نشده است.

گفتني است طبق قانون هواي پاک و برنامه هفتم توسعه، دولت مکلف است سالانه 500 هزار دستگاه خودرو فرسوده را از رده خارج کند.