مهاجرت گسترده متخصصان صنعت نفت

صنعت نفت ايران علاوه بر سرمايه وابستگي زيادي به نيروهاي متخصص دارد. بدون وجود نيروي متخصص، همان زيرساخت‌ها و سرمايه‌هاي موجود نيز نمي‌توانند در راستاي توسعه صنعت نفت به کار گرفته شوند.

حبيب خراساني، مشاور مديرعامل گروه سرمايه‌گذاري اهداف، با اعلام هشدار درباره روند رو به رشد مهاجرت نيروي متخصص نفت و انرژي از کشور، گفت: در چند سال اخير مهاجرت متخصصان صنعت نفت و انرژي کشور افزايش يافته است. نتيجه روند رو به رشد خروج سرمايه ملي اين است که امروز کشور با بحران نگهداشت نيروي انساني فني و متخصص در اين حوزه مواجه است.

او توضيح داد: يکي از مهم‌ترين دلايل مهاجرت نيروي متخصص، بي‌تناسبي بين نظام جبران خدمات با تخصص، سختي کار، حساسيت شغلي، ماموريت‌ها و شرح وظايف آنهاست و ميزان دستمزد دريافتي نيروي کار صنعت انرژي قابل مقايسه با درآمدهاي اين گروه شغلي در شرکت‌هاي کشورهاي منطقه و حتي کمابيش رقباي داخلي کشور نيست.اکنون بايد ديد علت اصلي خروج نيروهاي متخصص از صنعت نفت چيست و اين موضوع چه تبعاتي براي کشور دارد.

تفاوت دستمزدها در صنعت نفت در ساحل شمالي و جنوبي خليج فارس

مرتضي بهروزي‌فر، کارشناس صنعت نفت،  در مورد خروج نيروي متخصص از صنعت نفت توضيح داد: اين موضوع محدود به اين روزها نيست و سال‌هاست که اين اتفاق رخ داده است. دستمزدها در ساحل شمالي و جنوبي خليج فارس به‌ويژه در صنعت نفت قابل مقايسه نيستند.

به گفته او، نگهداشت نيروي انساني متخصص در صنعت نفت ايران، به‌ويژه در مناطق عملياتي جنوب کشور، به چالشي جدي و ساختاري تبديل شده است. مقايسه شرايط کاري، امکانات رفاهي و سطح حقوق در ايران با کشورهايي مانند قطر، امارات يا عربستان سعودي، بيانگر اختلاف فاحشي است که موجب کاهش انگيزه ماندگاري متخصصان داخلي مي‌شود.

اين کارشناس صنعت نفت افزود: به‌ عنوان نمونه، نظام کاري موسوم به «طرح اقماري» (دو هفته کاردو هفته استراحت) در ايران، در شرايطي اجرا مي‌شود که ميزان دريافتي افراد به مراتب کمتر از استانداردهاي بين‌المللي و منطقه‌اي است. در بسياري از موارد، متخصصان ايراني حتي ترجيح مي‌دهند در کشورهاي همسايه به‌ويژه قطر فعاليت و فقط ايام استراحت خود را در ايران سپري کنند؛ اتفاقي که از سال‌ها پيش رايج شده و اکنون ابعاد گسترده‌تري پيدا کرده است.

ارتقاي شغلي در ايران به سفارش‌ها بستگي دارد

بهروي‌فر در مورد نوع نگاه به نيروي متخصص در ايران عنوان کرد: نوع نگاه به نيروي انساني به‌ويژه در سيستم دولتي کشور درست نبوده است. نوع نگاه سياست‌گذاران به صنعت نفت و به‌ويژه به منابع انساني اين صنعت، نقش تعيين‌کننده‌اي در بروز و تشديد اين وضعيت دارد.

او ادامه داد: ارتقاي شغلي، بهبود شرايط کاري و رشد حرفه‌اي افراد از مسائل مورد نياز نيروي متخصص است و در همين زمينه، شرايط کاري، امکانات رفاهي، مسير شغلي و حرفه‌اي در صنعت نفت ايران قابل مقايسه با شرکت‌هايي مانند «آرامکو» در عربستان سعودي نيست.اين کارشناس نفت خاطرنشان کرد: در ايران جذب افراد به‌ طور الزامي بر مبناي دانش، تخصص و پشتکار نيست و بر اين مبنا نيروي کار رشد نمي‌کند. ارتقاي شغلي در ايران ارتباط چنداني با توانايي افراد ندارد و به سفارش‌ها و افراد پشت‌ پرده منوط مي‌شود.

يکي از مهم‌ترين گلوگاه‌ها پس از رفع تحريم‌ها، بدون شک نيروي انساني است

بهروزي‌فر در مورد موضوع فرار نيروي متخصص گفت: مسئاله فرار نيروي متخصص تنها محدود به صنعت نفت نيست. شکاف مزيتي موجب دلسردي نيروي داخلي و تمايل روزافزون آنها به مهاجرت مي‌شود. در شرايطي که فرايند جذب، آموزش و تربيت يک نيروي متخصص نفتي ممکن است 30 تا 35 سال طول بکشد، از دست دادن چنين نيروهايي به معناي هدررفت ميليون‌ها دلار سرمايه‌گذاري آموزشي و تجربي است.

او تشريح کرد: اين‌طور نيست که با فرار نخبگان از کشور بتوان با پول جايگزيني براي اين افراد خريد. افراد بايد در اين سيستم جا بيفتند و اين موضوع مي‌تواند 30 سال زمان ببرد. کساني را که 30 سال در اين سيستم آموزش ديده و تربيت‌شده‌اند به‌راحتي بيرون مي‌اندازند و مي‌گويند ديگر او را لازم ندارند. بدين ترتيب تخصص اين افراد در باقي کشورها به کار گرفته شود.

به گفته او، نيروي انساني، نه‌فقط در صنعت نفت، بلکه در همه‌جا حرف اول را مي‌زند. اگر کشوري با وجود داشتن بهترين امکانات، نيروي انساني متخصص نداشته باشد، نمي‌تواند از امکانات مذکور استفاده کند.

اين کارشناس نفت در نهايت گفت: ايران بهترين امکانات را متاسفانه ندارد، اما اگر تحريم‌ها لغو شود و سرمايه‌گذاري گسترده‌اي در صنعت نفت صورت گيرد، نبود نيروي انساني متخصص امکان بهره‌برداري موثر از اين سرمايه‌ها را از بين مي‌برد. يکي از مهم‌ترين گلوگاه‌ها بعد از رفع تحريم‌ها، بدون شک نيروي انساني است.

منبع: تجارت نيوز