علت تغيير رفتار امنيتي ترکيه با نخبگان آذري ايران چيست؟

ايران و ترکيه دو کشور بزرگ همسايه هستند که با تمام اختلافات و تفاوت ايدئولوژي‌هاي ملي و حکومتي، روابط خوبي با هم داشته‌اند. حتي سياست‌هاي ترکيه نسبت به سوريه و يمن و حزب‌الله و مقاومت مردمي عراق، به رغم اينکه براي ايران و حتي منطقه تبعات سنگيني داشته است، اما اين مسائل، روابط ديرين دو کشور را تحت تاثير قرار نداده است. مثلا در قياس با جمهوري آذربايجان که کشوري جدا شده از خاک ايران است و نسبت به آذري‌هاي ايران، اقليتي از آذري‌هاي شيعه (حدود 7 ميليون نفر) در آن زندگي مي‌کنند، ترکيه رويکرد سازنده‌اي نسبت به همساية خود ايران دارد.

در تهاجم اخير رژيم صهيونيستي به ايران، ترکيه آشکارا و به صراحت اين حمله را محکوم کرد. اما مقامات آذري باکو چند بار با کلمات بازي کرده و در نهايت نتوانستند رژيم اشغالگر قدس را محکوم کنند!

در حالي که در رسانه‌هاي جهان، خبر حملات پهپادي و هوايي از حريم جمهوري آذربايجان به تبريز و اردبيل و رشت و ديگر نقاط ايران پيچيده بود، مقامات باکو همدستي خود با رژيم صهيونيستي را انکار کردند. اما ترکيه به صراحت اعلام کردند که هواپيماهاي جنگي اسراييل، حريم هوايي ترکيه را نقص کردند که با هشدار نظامي مجبور به فرار شدند.

همه مي‌دانيم که ترکيه در مسائل مهمي خواسته‌هاي ملت مسلمان ترکيه و ايران و جهان اسلام را برآورده نکرده است.،(بستن نفت خط لولة باکو جيهان به طرف رژيم جعلي، لغو مراودات تجاري و اقتصادي با رژيم خونريز) اما در عين‌حال بايستي بدانيم که ساختار سياسي ترکيه، ساختاري است که مسايل و سياست‌هاي کماليست‌هاي ضداسلام در آن از دهه‌هاي گذشته به اسلامگرايان حزب عدالت و توسعه به ميراث رسيده است که از ننگين‌ترين آنها وجود پايگاه‌هاي نظامي آمريکا در ترکيه، روابط با رژيم صهيوني و عضويت در ناتو است که با منافع ترکيه و جهان اسلام سازگار نيست.

اگر چه ترکيه و ايران روابط خوبي با همديگر داشته و دارند و اين روابط، همکاري‌هاي امنيتي را نيز دربر مي‌گيرد و هر دو کشور تجربه‌ها و ثمرات شيريني از همکاري‌هاي امنيتي دارند، طي ماه‌هاي اخير رفتار امنيتي ترکيه با نخبگان آذري ايران که به آن کشور سفر مي‌کنند، تغيير محسوسي داشته است، تغييري که نمي‌تواند نشانة خوبي براي دو کشور همسايه و بزرگ تلقي شود.

سفير آمريکا در ترکيه فاش کرد که پيشنهاد واگذاري ادارة امور کريدور فرضي ( کريدور توراني ناتو/ زنگزور) در خاک ارمنستان (جوار مرز ايران) ايدة ترکيه بوده است!؟

اخيرا دستگيري برخي ايراني‌ها در ترکيه به اتهام جاسوسي و انجام عمليات رواني و اعتراف‌گيري‌هاي کليشه‌اي، از مسائلي است که نشان از رويکرد يا رفتار امنيتي ناسازگار با همسايگي است.

طي ماه‌هاي گذشته، برخي روحانيون آذري ايران که با مراکز و شخصيت‌هاي شيعه در ترکيه ارتباط دارند، و مطابق معمول سال‌هاي گذشته با دعوت شيعيان آذري ترکيه براي وعظ و خطابه و مجالس عزاداري به ترکيه مي‌روند، توسط ماموران امنيتي تُرک دستگير شده و پس از مدتي به ايران بازگردانده (ديپورت) شده‌اند.

در ماه مبارک رمضان اخير چنين اتفاقي گزارش شده است.

اخيرا نيز خبرها از بازگرداندن (ديپورت) برخي مداحان آذري اهل بيت ع از ترکيه به ايران حکايت دارد.

اين رسم آذري‌هاي ترکيه است که از مداحان ايراني براي ذکر مصائب و مناقب اهل بيت ع در آيين‌هاي عاشورايي خود دعوت مي‌کنند و سال‌هاي طولاني اين‌کار ادامه داشته و هيچ مشکلي نيز به وجود نيامده است. اما اخيرا دولت ترکيه با ذاکران اهل بيت ع که براي همدلي با شيعيان ترکيه، از ايران عازم اين کشور شده‌اند، رفتاري غيرمحترمانه و حاکي از نگاه و‌خطاي امنيتي در پيش گرفته و آنها را از فرودگاه به ايران بازگردانده است‌.

در ايران، متاسفانه برخي تلاش مي‌کنند که اينگونه اقدامات و رفتارهاي امنيتي ترکيه با ايراني‌ها را پنهان کنند! در حالي که پنهان‌سازي و عدم واکنش، موجب تکرار و‌گسترش رفتار امنيتي و تبديل آن به رويه شده و در روابط دو کشور نيز ناچار تاثير مي‌گذارد.

اين در حالي است که در داخل ايران، رفتار دولت نسبت به ترکيه بسيار محترمانه است! مثلا حتي براي دانشجوياني که مي‌خواستند مقابل کنسولگري ترکيه در تبريز به خاطر تامين نفت رژيم صهيوني از خط باکو جيهان اعتراض کنند، اجازة اين‌کار داده نشد!

واکاوي و علت‌يابي رفتار امنيتي و اهانت‌آميز ترک‌ها با نخبگان آذري‌ ايران، گفتگو پيرامون مسئله، اطلاع‌رساني شفاف و در صورت لزوم «واکنش تاثيرگذار» مي‌تواند ماجرا را به مسيري درست هدايت کند. با پنهان ساختن ماجرا، صورت مسئله پاک نمي‌شود.