برق نيمي‌ از خانه‌ها خورشيدي مي‌شود

در سال گذشته ميلادي سرمايه‌گذاري نيروگاه‌هاي دنيا در حوزه تجديدپذيرها 83 درصد بوده در حاليکه در 10 تا 15 سال گذشته 80 درصد توليد در بخش نيروگاه‌هاي با سوخت فسيلي بوده است، بنابراين مي‌توان مشاهده کرد که نيروگاه‌هاي تجديدپذير که در حال حاضر ارزان ترين برق توليدي را در اختيار دارند، با سرعت زيادي در حال توسعه هستند.

به‌ گزارش ايسنا، توسعه نيروگاه‌هاي بزرگ در سطح دنيا اتفاق افتاده و از جمله آن مي توان به نيروگاه 2700 مگاواتي در هند و 2000 مگاواتي در ابوظبي اشاره کرد، بنابراين بايد نيروگاه‌هاي تجديدپذير توسعه پيدا کنند. همچنين لازم است پايداري شبکه برق در کشور را با کمک نيروگاه‌هاي بزرگ ايجاد کنيم، آنطور که محمود کماني - معاون وزير نيرو اعلام کرده قيمت‌هاي توليد انرژي تجديدپذير به شدت رو به کاهش است.

تا پيش از اين هزينه نصب هر کيلووات انرژي تجديدپذير 4000 دلار بوده که هم اينک به 500 دلار رسيده و قيمت تجهيزات ساخت اين نيروگاه‌ها رو به کاهش است.

وي با اشاره به انواع مدل‌هاي سرمايه گذاري در حوزه تجديدپذيرها در کشور اظهار کرد: استفاده از ظرفيت‌هاي ماده 12 قانون رفع موانع توليد از جمله موارد کمک به سرمايه‌گذاران براي توليد انرژي‌هاي تجديدپذير است که مي‌توان به مناقصه برگزار شده سرمايه‌گذاري در احداث و بهره‌برداري 4500 مگاوات توسط ساتبا اشاره کرد.

همچنين با راه‌اندازي تابلوي برق سبز تجديدپذير که در منطقه غرب آسيا براي اولين بار اتفاق افتاده است، گامي ديگر در راستاي توسعه تجديدپذيرها توسط ساتبا برداشته شده است.

مجموع ظرفيت در حال برنامه‌ريزي براي توسعه نيروگاه‌هاي تجديدپذير 30 هزار مگاوات است، حدود 11600 مگاوات نيروگاه تجديدپذير با ساختگاه هاي مشخص در حال احداث است که قرار شده ظرف دو سال به سرانجام برسد.

شرکت‌ها و صنايع بزرگي نسبت به اخذ پروانه براي احداث نيروگاه‌هاي تجديدپذير اقدام کرده‌اند که از جمله آنها مي‌توان به فولاد مبارکه با سرمايه گذاري 600 مگاوات و صنايع مس 1000مگاوات سرمايه گذاري اشاره کرد تا بخش عظيمي از ناترازي برق، حل و برق پاک توليد شود.

عزم دولت سيزدهم در حالي است که کل ظرفيت منصوبه انرژي‌هاي تجديدپذير از سال 1372 تا سال 1400 معادل 858.5 مگاوات بوده و از آغاز دولت سيزدهم تاکنون 225 مگاوات به اين ظرفيت اضافه شده، 79 درصد کل ظرفيت منصوبه انرژي‌هاي تجديدپذير مربوط به قبل از دولت سيزدهم بوده و 21 درصد بعد از اين دولت افزوده شده، استفاده از ماده 12 قانون رفع موانع توليد، ماده 16 قانون جهش دانش‌بنيان و مصوبه‌هاي شوراي اقتصاد و روش خريد تضميني برق از عوامل اثربخش در توسعه تجديدپذيرهاست.

در اين بين متوسط مصرف ساليانه مشترکان خانگي در سال 1401 در کل کشور برابر با 3106 کيلووات‌ساعت بود که تنها 8 استان فارس، کرمان، ايلام، کهگيلويه و بويراحمد، سيستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان و بوشهر از متوسط ذکر شده مصرف بيشتري داشته‌اند و غالب استان‌هاي کشور (23 استان) از اين متوسط، برق کمتري مصرف کردند.

 تعداد مشترکان بخش خانگي در انتهاي سال 1402 به بيش از 32 ميليون مشترک رسيد و طي پنج سال آينده نيز اين رقم به حدود 36 ميليون مشترک خواهد رسيد. يکي از راه‌هاي تأمين برق مورد نياز مشترکان خانگي، استفاده از پنل خورشيدي است. يک پنل خورشيدي با ظرفيت يک کيلووات در اغلب نقاط جغرافيايي ايران سالانه مي‌تواند 1500 کيلوات‌ساعت و به مدت 20 سال، برق توليد کند.

اين ميزان برق به طور متوسط برابر با نيمي از برق مصرفي مشترکان خانگي در کشور است، در صورت تخصيص يک کيلوات پنل خورشيدي به 36 ميليون مشترک خانگي در کشور، ظرفيت اين نوع نيروگاه‌ها به 36000 مگاوات مي‌رسد، با اين روش مي‌توان حداقل 54 ميليارد کيلووات‌ساعت برق در سال توليد کرد.

اين طرح در يک بازه زماني ميان‌مدت به 14.4 ميليارد دلار اعتبار نياز دارد که براي تحقق اين ميزان اعتبار مي‌توان از منابع حاصل از سوخت صرفه‌جويي شده در اثر توليد برق توسط نيروگاه‌هاي خورشيدي استفاده کرد.

منابع حاصل از سوخت صرفه‌جويي شده در اثر توليد برق توسط نيروگاه‌هاي خورشيدي حتي اگر تماماً با نرخ گاز طبيعي هم در نظر گرفته شود (مثلاً 20 سنت به ازاي مترمکعب) و از بهاي بالاتر سوخت مايع نيروگاه‌ها در فصل سرد سال نسبت به گاز طبيعي چشم‌پوشي شود، سالانه معادل 3.6 ميليارد دلار خواهد بود که مي‌تواند سرمايه‌گذاري مورد نياز براي احداث نيروگاه‌هاي خورشيدي خانگي را ظرف 4 سال پوشش دهد.

دولت مي‌تواند به اتکاي اين روش تأمين مالي نسبت به واگذاري تدريجي پنل خورشيدي به کليه مشترکان برق (به ميزان يک کيلووات به ازاي هر مشترک) به صورت رايگان و يا با دريافت حداکثر 20 درصد هزينه آن، اقدام کرده و در قبال اين اقدام، مشترک مکلف شود نسبت به حفظ و نگهداري پنل خورشيدي در طي عمر مفيد آن (حداقل 20 سال) و توليد برق اقدام و از برق توليدي پنل خورشيدي براي تأمين بخشي از برق مورد نياز خود استفاده کند.

در صورتي که در انتهاي هر سال، ميزان برق توليدي پنل خورشيدي نسبت به کل مصرف برق مشترک خانگي در آن سال بيشتر باشد، برق توليدي مازاد در اولين صورت‌حساب برق مشترک در سال بعد با نرخ روز تابلوي سبز بورس انرژي، تسويه و در صورتي که برق توليدي از حد متعارف توليد پنل خورشيدي با توجه به عمر باقيمانده آن کمتر باشد با همان نرخ در اولين صورت‌حساب برق مشترک در سال بعد با او تسويه شود.

همچنين در صورتي که در ساخت‌وسازهاي جديد، سازندگان بر اساس الزام قانوني، مکلف شوند که براي هر واحد مسکوني به ميزان يک کيلووات نيروگاه خورشيدي در محل ساخت مسکن احداث کنند، سالانه به طور متوسط 700 مگاوات به ظرفيت نيروگاه‌هاي خورشيدي اضافه خواهد شد.

بخش صنعت که خواهان عدم محدوديت برق در دوره گرم سال است نيز مي‌تواند در راستاي عمل به تکاليف ماده 16 قانون جهش توليد دانش‌بنيان به جاي احداث نيروگاه‌هاي خورشيدي بزرگ که اتصال آن به شبکه، مستلزم تقويت شبکه انتقال برق است نسبت به احداث يک کيلووات پنل خورشيدي براي هر مشترک خانگي اقدام کند و به ازاي اين اقدام به ميزان مشابه از برنامه‌هاي مديريت مصرف برق، مستثني شود.

علاوه بر روش‌هاي مورد اشاره، کارخانجات سازنده پنل خورشيدي در کشور نيز مي‌توانند نسبت به واگذاري يک کيلووات پنل خورشيدي به مشترکان خانگي برق داوطلب در قالب فراخوان و فروش درازمدت اقساطي (مثلاً ظرف مدت 5 سال) اقدام کنند و خريداران پنل خورشيدي نيز مي‌توانند از محل فروش برق توليدي به شبکه بر اساس تعرفه‌هاي مصوب، اقساط خود را ظرف مدت 5 سال پرداخت کرده و براي عمر باقيمانده پنل خورشيدي (مثلاً 15 سال) از درآمد فروش برق بهره‌مند شوند.

صرفه‌جويي سالانه 18 ميليارد مترمکعب گاز طبيعي يا معادل آن سوخت مايع در نيروگاه‌هاي حرارتي، توسعه ظرفيت کارخانجات داخلي توليد پنل خورشيدي، افزايش پايداري شبکه برق سراسري و رفع ناترازي، افزايش امنيت انرژي، رفع ناترازي توليد و مصرف در فاصله زماني کمتر، کاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي و حفظ محيط زيست با کاهش سوخت‌هايي مانند مازوت، افزايش راندمان انرژي ازجمله موضوعات مهمي است که صنعت برف را به سمت استفاده بيشتر از انرژي‌هاي تجديدپذير سوق مي‌دهد.